Rudolf Steinmetz - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 02-04-2017 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Rudolf Steinmetz

Geboren te:
Den Haag, 19-04-1900
Gestorven te:
1979
Volledige naam:
Rudolf Steinmetz
Naamsvarianten:
R. Steinmetz
Pseudoniemen: -

Foto: Rudolf Steinmetz, ca. 1940*

Historicus, publicist, dichter en prozaïst.

Zoon van Sebald Rudolf Steinmetz (1862-1940) en Wilhelmina Geertruida Beekhuis (1867-1921). Hij was getrouwd met arts Louise Steinmetz-Labberton.

De voorouders van Rudolf Steinmetz waren al vóór 1800 vanuit het latere Duitsland naar Nederland geëmigreerd. Zijn vader was hoogleraar sociale geografie en volkenkunde te Amsterdam. Sebald Rudolf Steinmetz, drijvende kracht achter de oprichting van de Nederlandse volksuniversiteiten, wordt gezien als de grondlegger van de sociale wetenschap in Nederland.

Rudolf studeerde geografie in Zürich, Utrecht en Amsterdam. Hij promoveerde in 1930 te Kiel op het proefschrift Englands Anteil an der Trennung der Niederlande 1830. Ein Beitrag zur Entstehungsgeschichte des Belgischen Staates. In Duitsland schreef hij ook het boek Over het Duitsche Nationaal-Socialisme. Een poging tot verklaring van Nederlandsche zijde (1933), een verdediging van het nationaal-socialisme. In 1934 keerde hij terug naar Nederland.

Rudolf Steinmetz maakte meerdere grote reizen. In 1938 door de Verenigde Staten, waarover hij schreef in Het Vaderland en in het boek Menschenleven in Amerika. Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bereisde hij Turkije.

Op 22 januari 1941 werd hij lid van de N.S.B. Vanaf januari 1942 vormde Steinmetz met Willem Haighton, D. Volker Nijland en Marius Lokhorst de redactie van maandblad Nederland, 'het nationaal maandblad voor staatkunde, economie en cultuur'. Dit blad, dat tot in 1944 bestond, had meer een SS- dan een N.S.B.-signatuur. In Nederland publiceerde Steinmetz onder meer een 'klinkdicht' getiteld 'Stalingrad' (gesignaleerd in ND, 16-10-1942).

Steinmetz publiceerde ook gedichten in het genazificeerde Groot Nederland (1943-1944) en hield voordrachten op cultureel gebied bij nationaal-socialistische bijeenkomsten.

Hij publiceerde na 1950 enkele dichtbundels en twee romans.

In 1955-1958 leidde Louise Steinmetz-Labberton een jongensinternaat op Huis Dalstein in Ellecom. Het huis - ook "Dalsteyn" genoemd - werd in 1963 door Dr. R.Th. Steinmetz te koop aangeboden. Het pand werd in 1972 gesloopt.

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Dolende ridders. Verzen. "De Minderheid", Stichting tot authentieke publicatie van hedendaagsche letteren, Den Haag, 1940. 175p. Geschriften van tijd en kunst.

Van vlakke eilanden. Verzen, 1947-1949. Van Dishoeck, Bussum, [1950]. 41p. oplage 500 ex.

Uit den achtergrond. Verzen. Van Dishoeck, Bussum, 1951. 47p. oplage 350 ex.

Het oude land. Verzen. Werkgemeenschap "Dalsteyn" [= eigen beheer] , Ellecom. 1956. II, 20p.
Vernietigende recensie door M.M. [Maurits Mok?], in Algemeen Handelsblad, 25-08-1956.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000038137:mpeg21:a0066

Idolen. Verzen. Stols/Barth, 's-Gravenhage, [1961]. 57p.

naar boven

Andere genres

Englands Anteil an der Trennung der Niederlande 1830. Ein Beitrag zur Entstehungsgeschichte des Belgischen Staates. Nijhoff, Haag, 1930. XII, 271 p. Ook verschenen als proefschrift Kiel, 1928.

Paideia. Begründung und Plan einer deutschen Schule. Verlag die Runde, Berlin, 1932.

Over het Duitsche Nationaal-Socialisme. Een poging tot verklaring van Nederlandsche zijde. Swets & Zeitlinger, Amsterdam, 1933. 48p. Online op Delpher.

Sebald Rudolf Steinmetz, J.A.J. Barge, J. Hagedoorn en Rudolf Steinmetz. De rassen der menschheid. Wording, strijd en toekomst. (Elsevier, Amsterdam, 1938. 478p.
[Bespreking in De Telegraaf, 14-12-1938; http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110579060:mpeg21:a0313 ]

Menschenleven in Amerika. Nederlandsche Keurboekerij, Amsterdam, [1939]. 480 p., [34] p. pl. De N.K.B.-wereldspiegel.

Niederländische Betrachtungen zur deutsch-niederländischen Verständigung. Prell, Den Haag, 1942. 496p. Artikelen, eerst verschenen in: Deutsch Wochenzeitung für die Niederlande, October 1940-Juni 1941.

Zijn kleine majesteit. Strengholt, Amsterdam. [s.a.]. 191p. Proza. Vóór 1954.

De dragonder. Roman. Heijnis, Amsterdam, [ca. 1965]. 170p.

naar boven

NB: Het boek), waarin kritiek wordt geuit op de Duitse rassenleer, is in het verleden ten onrechte aan Rudolf Steinmetz toegeschreven. Het is een werk van zijn vader, Sebald Rudolf Steinmetz.

Bij de Deutsche Nationalbibliothek zijn enkele werken van de zoon toegeschreven aan de vader. Ook zijn/waren in het Duitse taalgebied meerdere Rudolf Steinmetzen als auteur actief.

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van Rudolf Steinmetz is in deze bloemlezingen aangetroffen:

Gelaat der dichters. De Amsterdamsche Keurkamer, Amsterdam, 1944.

Dichters Omnibus. Achtste bloemlezing. ESSO Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1962 [=1961].
Dichters omnibus. Tiende bloemlezing. ESSO Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1964 [= 1963].

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

* Foto: Lectuur-Repertorium, 1954. Fotograaf onbekend.

DBNL: Rudolf Steinmetz
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=stei011
E.W. Hofstee. 'Steinmetz, Sebald Rudolph (1862-1940)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. [12-11-2013]
http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/steinmetz
Lectuur-Repertorium. Deel 3. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1954.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 3. . A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1970.

NN. Burgerlijke Stand. Haagsche Courant, 21-04-1900.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000124987:mpeg21:a0048

NN. Uit de tijdschriften. Dichtkunst en sociologie. [Over Steinmetzs artikel 'Poëzie als oorsprong van sociale normen']. De Tijd, 04-07-1931.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010533815:mpeg21:a0250
Dr. R. Steinmetz. Hedendaagsche landverhuizers in U.S.A. Het Vaderland, 28-06-1938.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010017892:mpeg21:a0127
Rudolf Steinmetz. De wereld zonder café. Het Vaderland, 13-07-1938.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010017918:mpeg21:a0134
Dr. Rudolf Steinmetz. Harlem viert de victorie. een bezoek aan de negertad van New-York op den avond van den bokswedstrijd van Louis tegen Schmeling. De Indische Courant, 18-07-1938.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010286081:mpeg21:a0135

Rudolf Steinmetz. Overlijdensadvertentie Mr. Dr. Sebald Rudolf Steinmetz. Algemeen Handelsblad, 06-12-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000052656:mpeg21:a0153
NN. Nederland en Duitschland. [Over artikel van Steinmetz in de Deutsche Wochenzeitung für die Niederlande]. Limburger koerier, 05-04-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326805:mpeg21:a0079
NN. Amerika en het Brische systeem. [Lezing van Steinmetz]. Nieuwsblad van het Noorden, 16-04-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010327867:mpeg21:a0085
Dr. Rudolf Steinmetz. Konstantinopel. Waar Voor-Azië en Centraal-Europa bij elkaar komen. Het Volk, 22-06-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011117893:mpeg21:a0016
NN. Maandblad Nederland. De Tijd, 16-12-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010380108:mpeg21:a0084
A.K. Vink. Nederland. Het Nationale Dagblad, 16-10-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011132703:mpeg21:a0082
Dr. F.M. Huebner. Deutsch-Niederländische Verständigung. Gedanken zu einem Buch von Rudolf Steinmetz. Deutsche Zeitung in den Nederlande, 09-01-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011085097:mpeg21:a0150
NN. De Nederrijnsche Cultuurdag. [aankondiging]. Arnhemsche Courant, 07-04-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010329665:mpeg21:a0032
NN. Eerste Nederrijnsche Kultuurdag. [Verslag]. Twentsch Nieuwsblad, 05-05-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAEN01:000059725:mpeg21:a0036
Hendrik Lindt. Hoofdredacteuren op oud-Wassenaar. De Nederlandsche Journalist, 15-10-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493061:mpeg21:p008
Rudolf Steinmetz. 'Oude gracht bij maneschijn'. [Gedicht]. Groot Nederland, 15-10-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326034:mpeg21:a0016
Rudolf Steinmetz. Het Britse Stelsel. i. Het liberale wereld-monopolie. De Waag, 12-11-1943. Eerste deel van 7-delige reeks artikelen; laatste deel verscheen op 07-01-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310959:mpeg21:a0014
d.J. Nogmaals Amerika. [Over o.a. Steinmetz: "Ik vrees het Amerikanisme nog meer dan het bolsjewisme. Dit laatste is ons wezens-vreemd, in het eerste zit bloed van ons bloed en daarom moeten wij er dubbel voor oppassen."]. Friesche Courant, 25-11-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010609040:mpeg21:a0025
Rudolf Steinmetz. 'Voorstadsboom'. [Gedicht]. Groot Nederland, 15-03-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326179:mpeg21:a0010
Wouter Weersma. Voordracht- en dichtkunst. De Schouw, 15-05-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318141:mpeg21:a0010
NN. England und die Niederland. [Over een artikel van Steinmetz]. Deutsche Zeitung in den Niederlande, 23-05-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120735:mpeg21:a0014
NN. Voordracht van Dr. Rudolf Steinmetz over Turkije. Haagsche Courant, 08-06-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529082:mpeg21:a0015
d.J. Aziatisch. Friesche Courant, 07-02-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010609370:mpeg21:a0005

Louise Steinmetz-Labberton. Advertentie. Algemeen Handelsblad, 21-05-1957.(meerdere advertenties in 1955-1958).
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000037875:mpeg21:a0108
Dr. R.Th. Steinmetz. Advertentie. De Telegraaf, 02-03-1963.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011233149:mpeg21:a0084

NN. 'Foute schrijvers'. De laatste twee uur op de klassieke zender zijn voor de KRO, die er één van vult met het literaire programma Spektakel. Vijf zaterdagen lang, te beginnen met vanavond, behandelt Spektakel een omstreden onderwerp: schrijvers en publicisten die voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog hun nationaal-socialistische sympathieën niet onder stoelen of banken staken. Vier auteurs komen ter sprake: Rudolf Steinmetz (vanavond), Martien Beversluis (8 november), George Kettman (15 november) en Albert Kuyle (22 november). In de laatste uitzending (29 november) een discussie over fascistische taal: bestaat zoiets? (Radio 4, 23.00 u.). Nederlands Dagblad, 01-11-1986.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010570006:mpeg21:a0082
Frank van den Bogaard. Een stoottroep in de letteren. 'Groot Nederland', de SS en de Nederlandse literatuur (1942-1944). Stichting Bibliographia Neerlandica, 's-Gravenhage, 1987. Blz. 103.
Gerard Groeneveld. Zwaard van de geest. Het bruine boek in Nederland 1921-1945. Uitgeverij Vantilt, Nijmegen, 2009 (2de druk - eerste druk 2001).
NN. Buitenplaats Dalstein. Mispelboom Beyer, [s.a.].
https://mispelblombeyer.com/familiehistorie/dalstein/

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Rudolf Steinmetz bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag
NIOD, Amsterdam
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen

NB: Rudolf Steinmetz wordt genoemd in Adriaan Venema's 'Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie' (5 delen, 1988-1992) en in artikelen die verschenen naar aanleiding van Venema's boeken. Gezien de algehele onbetrouwbaarheid van Venema's werk is voor dit lemma geen gebruik gemaakt van 'Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie' of ervan afgeleid materiaal. Zie: Onbetrouwbare bronnen.

naar boven

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas