A.H. de Hartog - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 18-10-2017 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

A.H. de Hartog

Geboren te:
Rotterdam, 11-04-1869
Gestorven te:
Amsterdam, 09-12-1938
Volledige naam:
Arnold Hendrik de Hartog
Pseudoniem: Batavus

Foto: A.H. Hartog, ca. 1935
bron: Het Vaderland, 09-12-1938

Theoloog, toneelschrijver en (gelegenheids)dichter.

Een van de kinderen van hoogleraar Arnold Hendrik de Hartog en Johanna van den Brandhof. Hij huwde op 17-01-1906 te Zweibrücken (D) met Johanna Lucretia Geertruida Meijes (1867 of 1882-?). Vader van o.a. de prozaïst Jan de Hartog, bekend van de klassieker Hollands glorie (1ste druk 1940, 49ste druk 2010).

Na gewerkt te hebben in de boek- en effectenhandel, ging Arnold de Hartog in 1895 theologie studeren. Eerst aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, later aan de Universiteit in Utrecht. Daar promoveerde hij cum laude op het proefschrift Het probleem der wilsvrijheid naar Schoppenhauer.

Hij werkte vervolgens als Nederlands-Hervormd predikant in Ommeren, Heemstede en Amsterdam.

In 1926 werd De Hartog bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht, in 1930 volgde het hoogleraarschap aan de Universiteit van Amsterdam, in de wijsbegeerte van de godsdienst, zedekunde en wijsgerige inleiding tot de godgeleerdheid.

Hij was oprichter van de Vereeniging De Middaghoogte, die tot doel had aan te tonen dat godsdienst door de wetenschap wordt gehandhaafd. Hij was ook oprichter van het tijdschrift Nieuwe Banen.

Het Vaderland, 1938: "Prof. de Hartog beschikte over groote redenaarsgaven en als debater was hij geweldig. De schare hing aan zijn lippen. De officieele kerkelijke wereld wist niet goed weg met hem. Was hij rechtzinnig, vrijzinnig, ethisch? Zelf schaarde hij zich onder het vaandel der orthodoxen. (...)"

J.J. Buskes, 1959: "Hoogtepunten waren de debatten van De Hartog met de vrijdenkers en onder deze hoogtepunten waren de hoogste punten De Hartog's debatten met Domela Nieuwenhuis, Prof. L. Polak en A.H. Gerhard.

De Hartog was een groot redenaar en een sterk getuige. Als hij atheïsten gewonnen heeft voor het geloof in Christus, dan heeft hij dat niet gedaan door de redelijkheid der religie aan te tonen en de godsdienst door de wetenschap te handhaven, dan deed hij dat uitsluitend door zijn bewogen getuigenis. Ik heb vergaderingen meegemaakt, waarin wij ademloos luisterden, gelovigen en atheïsten, maar ik ben er van overtuigd, dat wie nu de geschriften van De Hartog leest zonder hem persoonlijk gekend en gehoord te hebben, zijn gezwollen en hoogdravende taal ongenietbaar zal vinden en de zwakke plekken in zijn betoog met de vinger zal kunnen aanwijzen. "

Het katholieke Lectuur Repertorium, 1952: "Zijn theologische en wijsgerige geschriften, geschreven onder invloed van Hegel, Von Hartmann en Schopenhauer, staan in het teken van het modernistisch protestantisme enhet pantheïsme; ze vallen onder de algemene bepalingen van het kerkelijk boekenverbod."

Hij publiceerde naast tal van theologische werken onder pseudoniem één bundel met gelegenheidsgedichten.

Arnold de Hartog is op dinsdag 13 december 1938 ter aarde besteld op begraafplaats Zorgvlied te Amstelveen.

naar boven

Dichtbundel:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

[Onder pseudoniem] Batavus ]. De declameerende jeugd. Gelegenheids-gedichtjes om op te zeggen en uit te schrijven bij Nieuwjaars-, verjarings-, huwelijks-, aannemingsfeesten en jubileums. T. de Leeuw & Zoon, Rotterdam, [c. 1910]. 36p.

naar boven

Overige genres

Zie de A.H. de Hartog-collectie, Koninklijke Biblotheek (Den Haag).
http://opc4.kb.nl/DB=1/SET=6/TTL=1/PPN?PPN=068182988
Zie de Batavus (A.H. de Hartog)-collectie, Koninklijke Biblotheek (Den Haag).
http://opc4.kb.nl/DB=1/SET=15/TTL=1/PPN?PPN=074450581

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van A.H. de Hartog is (nog) niet in bloemlezingen aangetroffen.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

Archieven Burgerlijke Stand.
Via https://www.wiewaswie.nl/
DBNL: A.H. de Hartog.
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=hart053
NN. Prof A.H. de Hartog †. Het Vaderland, 09-12-1938.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010018173:mpeg21:a0003
Lectuur-Repertorium. Deel 1. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1952.
J.J. Buskes. De Hartog. Hoera voor het leven. De Brug, Amsterdam, 1959.
http://www.dbnl.org/tekst/busk005hoer01_01/busk005hoer01_01_0036.php
Wim Hazeu. Het literair pseudoniemen boek. De Bijenkorf, [s.l.], 1987.

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan A.H. de Hartog bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag

naar boven

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas