Ruben Bollegraaf - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 18-12-2016 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Ruben Bollegraaf

Geboren te:
Groningen, 29-11-1911
Gestorven te:
Heesch (Oss), 25-07-1972
Volledige naam:
Ruben Bollegraaf
Naamsvarianten:
R. Bollegraaf
Pseudoniem: Jacobus B.

Foto: Ruben Bollegraaf, circa 1938
Gordon Studio's, Amsterdam / Rotterdam /
Den Haag

zie: - Groninger dichters

Huisarts, dichter en historicus.

Zoon van KNIL-sergeant Abraham Bollegraaf (Slochteren, 1876 - Groningen, 1923) en Hendellena Israël (Groningen, 1885 - Auschwitz, 1942). Hij was gehuwd met (Liesje) Elize Lucie de Beer (Winschoten, 1913 - Oijen, 2009). Uit dit huwelijk ontsproten twee kinderen, Leni (1939) en Bernard (1940).

Ruben Bollegraaf studeerde na het behalen van zijn gymnasiumexamen medicijnen. In zijn studietijd was hij cultureel actief; hij maakte deel uit van 'Die Linetreckers', een groep tekenaars en houtsnijders onder leiding van Johan Dijkstra van De Ploeg. Ook publiceerde hij gedichten in de 'Groninger Studenten Almanak 1931-1934'. In de door Hendrik de Vries samengestelde bloemlezing Groningsche dichters staan twee gedichten van hem (onder het pseudoniem 'Jacobus B.') opgenomen, 'Voor L' en:

TWEE NOKTURNEN

I

Bomen staan als zwarte zwanen
zwevend langs de meren.
Boten snijden witte banen
naar de maan, en keren.

Welke liefde kan nu tanen?
Niemand kan anders begeren
dan: te wandelen in de lanen
en zachte beloften zweren.

II

De maan heeft als een sigaret
een gat gebrand aan 't silhouet
van hooge bomenrijen,
waaronder mensjes vrijen.

Het bomenrijensilhouet
staat als een burcht van violet
de hemel uit te dagen.

© erven Ruben Bollegraaf

Op 27 november 1937 studeerde hij af en werd hij bevorderd tot arts. Hij wilde graag huisarts worden, maar kon het niet veroorloven zich in te kopen in een huisartsenpraktijk. In 1938 verhuisde hij met zijn vrouw naar Oss, waar hij medewerker werd bij het farmaceutisch bedrijf Organon.

naar boven

In de mobilisatie 1939/1940 diende hij als officier van gezondheid tweede klasse. In maart 1941 werd Bollegraaf benoemd tot vertegenwoordiger van de Joodse Centrale voor Beroepsopleiding, een organisatie die tevergeefs trachte vakcursusen voor joden op te richten. In 1942 poogde hij, als medisch adviseur van de Joodse Raad te Oss, Joodse mannen voor te bereiden op medische keuringen voor werkkampen. Deze keuringen werden in Noord-Brabant door een N.S.B.-arts verricht.

In 1943 doken zijn vrouw en hij onder.Twee jaar verbleven ze in de kelder van de Leidse Analisten School. Hun twee kinderen zaten ondergedoken bij hun oudtante Roosje Bollegraaf (1871-1950) en oudoom Andries Blauw (1869-1947).

Kort nadat hij was ondergedoken schreef Bollegraaf in augustus-september 1943 de geschiedschrijving van de joodse gemeenschap te Oss, betreffende de periode mei 1940-maart 1943. Dit unieke, contemporaine verslag over de jodenvervolging werd door zijn zoon Bernard in 1993 uitgegeven, in een oplage van 1000 exemplaren. Een echt groot bereik kreeg dit historisch werk doordat Chris van der Heijden er uitgebreid uit citeerde in de bestseller Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog (Contact, 2001; 11de druk 2013).

In 1946 werd Ruben Bollegraaf weer onder de wapenen geroepen. Vanaf eind 1946 tot in 1949 diende hij als reserve-officier van gezondheid in het toenmalige Nederlands-Indië, met als standplaats Djokjakarta.

Terug in Oss kon hij zich, dankzij erfenissen die zijn vrouw had ontvangen, vestigen als huisarts. In 1970 stopte hij als huisarts en kwam in dienst bij de Gemeenschappelijke Medische Dienst te Nijmegen. Kort daarna werd hij ongeneeslijk ziek.

Op 28 juli 1972 werd hij begraven te Utrecht.

naar boven

Dichtbundel:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Varia. Verzen. [Eigen beheer], Groningen, 1931. 10p.

Overige werken:

Medewerker aan: Kalender 1932-1933. Uitgegeven Door De Geselschap Die Linetreckers, Subvereeniging V.H. Groningsch Studenten Corps Vindicat Atque Polit. Met 12 Houtsneden door L. Ali Cohen (6) en R. Bollegraaf (6).

Ruben Bollegraaf en Bernard Bollegraaf. De joden te Oss tijdens de bezetting door Duitsland. Bernard Bollegraaf, Amsterdam, 1993. 41p. Oplage 1000 ex. Oorspronkelijke tekst geschreven in 1943.

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van Ruben Bollegraaf is in deze bloemlezing aangetroffen:

Groningsche dichters. De Spieghel, Amsterdam, 1934.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

Bernard Bollegraaf, e-mails en telefoongesprek, 2014.
Herman Sandman. Arcadia der Poëten. Het literaire leven in Groningen 1945-2005. Uitgeverij Passage, Groningen, 2008.
Groninger Archieven. Geboorteaktes Abraham Bollegraaf en Ruben Bollegraaf.
Dutch Jewry - Ruben Bollegraaf 1844
http://www.dutchjewry.org/genealogy/ndbcore/9164.htm
Evelien Gans. 'Iedereen een beetje slachtoffer, iedereen een beetje dader'. Groene Amsterdammer, 27-01-2010.
http://www.groene.nl/artikel/iedereen-een-beetje-slachtoffer-iedereen-een-beetje-dader
Geni.com: Ruben Bollegraaf
http://www.geni.com/people/Ruben-Bollegraaf/6000000000351815614
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, www.ntvg.nl
Ab Visser. 't Peerd van Ome Loeks. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1970. 109p.
Index van het boek (samenstelling NPE, 2014)

De boeken en een brief van Ruben Bollegraaf bevinden zich in:
Groninger Archieven, Groningen
Joods Historisch Museum, Amsterdam
Letterkundig Museum, Den Haag
NIOD, Amsterdam
Stadsarchief Oss, Oss

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas