Dichters uit de bundel, 2016. Nederlandse Poëzie Encyclopedie

behorend tot: jaaroverzicht 2016 versie: 09-03-2017

Titel:
Dichters uit de bundel
Samengesteld door:
Chrétien Breukers en
Dieuwertje Mertens
Uitgeverij:
Marmer, [Baarn]
Jaar van verschijning: [2016]
Omvang: 656 p.
ISBN: 978 94 6068 799 0
Bijzonderheden:
Ondertitel op omslag: De moderne Nederlandstalige poëzie in 400 gedichten.

Omslagontwerp: Riesenkind.
Opmaak: Johan Vermulst
Redactiewerk: Peter Drehmanns
Zetwerk: V3 Services
Druk: Ten Brink

Google over dit boek

Inleiding (basicfragmenten) | Commentaar bij inleiding ( meer fragmenten)

Dichters in de bundel | Ruimte per dichter

De canon van 1890-2015, volgens Breukers en Mertens

INLEIDING, blz. 17-46 (basicfragmenten)

[blz. 17] DE BUNDEL IS DOOD
DE DICHTER LEEFT –
NET ALS DE POËZIE

Waarom is poëzie niet populair bij een groot publiek? (…) Het grote publiek vindt poëzie te moeilijk. (...)

[blz. 18] De bundels worden grotendeels in kleine oplage van tussen de tweehonderd en vijfhonderd exemplaren gedrukt (…) en die wacht een eeuwig leven in de ramsj en uiteindelijk een tragische begrafenis in de oudpapierbak. (…) Maar met die tragiek bent u, als poëzieliefhebber, allang bekend. Sterker nog: u bent er debet aan. Net zoals de dichters die deze tendens – onbedoeld – in gang hebben gezet, waarover later meer. (…)

[blz. 23] Dit spanningsveld waarbinnen de dichter (...), een onverschillig groot publiek en enkele rondzwervende gedichten ('klassiekers') een rol spelen, proberen we in deze bloemlezing vast te leggen. Niet voorgoed, maar wel voor enige tijd. Elke canon is tijdelijk en arbitrair, maar toch zijn canonvormende bloemlezingen van vitaal belang voor de levendigheid van een genre, al was het alleen maar om de discussies die ze, telkens weer, oproepen. (...)

[blz. 42] In deze niet canon-vormende overzichtsbloemlezing geven we een overzicht van klassieke gedichten die de traditionele begrenzing van de (papieren) bundel negeren en op hun eigen wijze tot het nationale cultuurgoed zijn gaan horen. (…)

[blz 43] De nadruk ligt in dit boek op de poëzie die de laatste vijftig jaar is geschreven. De poëzie van vijftig en meer jaar geleden ligt veel meer 'vast'; de tand des tijds heeft menig gedicht vermalen, en wat in het collectieve geheugen is blijven hangen staat wel zo ongeveer voorgoed vast.

De gedichten van de laatste twintig jaar spelen nu een rol in bloemlezingen en worden door lezers met enige regelmaat tevoorschijn gehaald of zijn een 'hit' op het podium. Hoe dat over vijftig jaar is, moet nog blijken.

We hebben die gedichten bewust óók opgenomen. Zo is dit boek een portret geworden van (een deel van) de canon én werd het voor een deel een tijdsbeeld. (...)

[Blz. 46] Wat direct opvalt is dat het aantal dichters dat wij meer dichters [sic!] uit de jaren negentig en het nieuwe millennium hebben opgenomen dan uit de jaren estig, zeventig en tachtig. Dat is een logisch gevolg van ons selectiecriterium voor dit deel van de bloemlezing.

In Dichters uit de bundel [periodes] 1960-nu hebben we gedichten opgenomen van dichters voor wie het podium primair bepalend is (geweest) voor hun poëzie, zoals bij 'popdichter' Jules Deelder, 'punkdichter' Ton Lebbink, 'Maximaal' F. Starik, 'podiumdichter' Tom Lanoye of 'slamdichter' en tegenwoordig 'performancedichter' Ellen Deckwitz het geval is.

Dieuwertje Mertens

Chretien Breukers

Bevat poëzie van:

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M

N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Naamsvarianten en pseudoniemgebruik als in boek.

A

Bertus Aafjes	Hans Andreus	Sven Ariaans¹
Najiba Abdellaoui¹	Jan Arends	Armando
Gerrit Achterberg	Argibald²
		naar boven
B

Maria Barnas	Jaap Blonk	Bart Brey
Dirk van Bastelaere	Pim te Bokkel	Breyten Breytenbach³
J.L. de Belder	Adriaan Bontebal	Charlotte van den Broeck
Jana Beranová	Mark Boog	Nic van Bruggen
Bergman	Pieter Boskma	Tsead Bruinja⁴
Bernhard Christiansen	P.C. Boutens	Pieter G. Buckinx
Bernlef	Gerard den Brabander	C. Buddingh'
J.C. Bloem	Wim Brands	Gaston Burssens
		naar boven
C

Ben Cami	Bart Chabot	René de Clercq
Jan Campert	Anneke Claus	Herman de Coninck
Remco Campert	Hugo Claus	Eva Cox
		naar boven
D

Dalstar	Lodewijk van Deyssel	Peter Drehmanns
Maarten Das	Christine D'haen	Charles Ducal
Ellen Deckwitz	Daan Doesborgh	Serge van Duijnhoven
Daniël Dee	Maarten Doorman	Arjen Duinker
Jules Deelder	Johnny van Doorn	Anton van Duinkerken
Danny Degenaar	Hans Dorrestijn
		naar boven
E

Frederik van Eeden	Jan G. Elburg	Jan Engelman
Jan Eijkelboom	Willem Elssschot	Annemarie Estor
Hanneke van Eijken	J.A. Emmens

F

Hans Faverey	Andy Fierens
		naar boven
G

Dennis Gaens	Jan Glas	Guillaume van der Graft
Rodaan al Galidi /	Ruben van Gogh	Jan Greshoff
Rodhan al-Khalidi	Mathijs Gomperts	Max Greyson¹
Johanna Geels	Herman Gorter	Jonathan Griffioen
Ida Gerhardt	Koenraad Goudeseune	Luuk Gruwez
Eva Gerlach	Jo Govaerts	Jess de Gruyter
Maurice Gilliams	Maarten van der Graaff
		naar boven
H

Jacob Israël de Haan	Miriam Van hee	Han G. Hoekstra
Gijs ter Haar¹	Marjolijn van Heemstra	Juliën Holtrigter
Laura van der Haar	Herwig Hensen	Peter Holvoet-Hanssen
Quirien van Haelen	Hubert van Herreweghen	Ed Hoornik
Jos de Haes	Stefan Hertmans	Sylvia Hubers
Jan Hanlo	Judith Herzberg	René Huigen
Elma van Haren	Krijn Peter Hesselink	Willem Hussem
Erik Jan Harmens	Tsjêbbe Hettinga⁵
F. Harmsen van Beek	Ingmar Heytze
		naar boven
I

Maarten Inghels

J

Esther Jansma	Karel Jonckheere	Ingrid Jonker³
Sasja Janssen	Boris de Jong¹	Roland Jooris
De Jeugd van Tegenwoordig⁶	Max de Jong	Johan Joos

		naar boven
K

Ronelda S. Kamfer³	Frank Koenegracht	Anton Korteweg
Kristian Kanstadt	Josse Kok	Onno Kosters
Rinske Kegel	Gerrit Komrij⁷	Gerrit Kouwenaar
Pierre Kemp	Sander Koolwijk¹	Antjie Krog³
Willem Kloos	Rutger Kopland
Peter Knipmeijer	Mustafa Kör
		naar boven
L

Prosper van Langendonck	Delphine Lecompte	Hans Lodeizen
Tom Lanoye	Joke van Leeuwen	Lucebert
Ruth Lasters	J.H. Leopold
Ton Lebbink	Peter M. van der Linden
		naar boven
M

H. Marsman	Carmien Michels¹	Adriaan Morriën
Lieke Marsman	Neeltje Maria Min	Ineke van Mourik
Willem de Mérode	Richard Minne	J.A. Dèr Mouw
K. Michel	Els Moors

N		naar boven

Jeroen Naaktgeboren	Martinus Nijhoff	Leonard Nolens
Ramsey Nasr	Jan van Nijlen
		naar boven
O

Karel van den Oever	Tonnus Oosterhoff	Martijn den Ouden
Ronald Ohlsen	Paul van Ostaijen	Kees Ouwens

P		naar boven

Drs. P	Jacques Perk	Ankie Peypers
Fred Papenhove	(1859-1881)	Ilja Leonard Pfeijffer
Didi de Paris	Hugues C. Pernath	Pauline Pisa
Augusta Peaux	Ester Naomi Perquin
Hagar Peeters	E. du Perron

R		naar boven

Jean Pierre Rawie	Marieke Rijneveld	A. Roland Holst
Roos Rebergen	Olaf Risee⁸	Henriëtte Roland Holst⁹
Renée van Riessen	Paul Rodenko	Alexis de Roode
Arnoud Rigter	Xavier Roelens
		naar boven
S

Bert Schierbeek	J.J. Slauerhoff	F. Starik
K. Schippers	Hans Sleutelaar	Gertrude Starink
Patty Scholten	Wilfred Smit	Kees Stip
John Schoorl	Paul Snoek	Mustafa Stitou
Rob Schouten	Albertina Soepboer	Hélène Swarth
J.W. Schultte Nordholt	Spinvis⁶
		naar boven
T

Martijn Teerlinck	Jotie T'Hooft	Vrouwkje Tuinman
Willem Thies	David Troch
		naar boven
U

Guido Utermark

V

C.B. Vaandrager	Hans Verhagen	Luc de Vos / Gorki³
Michaël Vandebril	Simon Vestdijk	Stijn Vranken
Maud Vanhauwaert	A.C.G. Vianen¹	Leo Vroman
M. Vasalis	Simon Vinkenoog	Victor Vroomkoning
Anne Vegter 7	Daniël Vis
Christophe Vekeman	Erwin Vogelezang
		naar boven
W

Elly de Waard	Bernard Wesseling	Willem Wilmink
Coenraad de Waele	Rogi Wieg	Driek van Wissen 7
Ellen Warmond	Hannah van Wieringen	Karel van de Woestijne
Hans Warren	Menno Wigman⁷	Pom Wolff
Lévi Weemoedt	Ivo de Wijs	Kira Wuck
J.W.F. Werumeus Buning	Anton van Wilderode

		naar boven
Z

Daan Zeijen⁸	Joost Zwagerman	Olaf Zwetsloot¹⁰

		naar boven

(Dichters gestorven vóór 1900 en niet-Nederlandstaligen vallen buiten het NPE-onderzoek)

¹ Najiba Abdellaoui (1981), Sven Ariaans (1969), Max Greyson (1988), Gijs ter Haar (1963), Boris de Jong (1977, Sander Koolwijk (1975), Carmien Michels (1990) en A.C.G. Vianen (1972): betreft niet eerder gepubliceerd werk. Van meerdere van hen bestaan bundels.
² Gedicht van Facebook 'geplukt', inzake Argibald (pseudoniem van Willem Bentvelzen (1981).
³ Breyten Breytenbrach, Ingrid Jonker, Ronelda S. Kamfer en Antjie Krog - vertalingen uit het Afrikaans. Originele gedichten zijn niet afgedrukt. Vertalingen gemaakt door respectievelijk Krijn Peter Hesselink, Laurens van Krevelen en Adriaan van Dis (Breytenbach); Gerrit Komrij (Jonker); Alfred Schaffer (Kamfer) en Robert Dorsman / Robert Dorsman, Jan van der Haar en Alfred Schaffer).
⁴ Betreft één eerder ongepubliceerd gedicht en één al eerder gepubliceerd gedicht van Tsead Bruinja.
⁵ Tsjêbbe Hettinga - vertaling uit het Fries door Tsjêbbe Hettinga en Benno Barnard; originele gedicht is niet afgedrukt.
⁶De Jeugd van Tegenwoordig; Spinvis; Luc de Vos/Gorki - songteksten. Bij Spinvis worden als bronnen geen boeken maar cd's opgevoerd.
⁷Eén van Komrij's twee gebloemleesde gedichten, 'De zittende politicus', heeft als bronvermelding NRC Handelsblad, 10 mei 2002. Ook bij enkele gedichten van Anne Vegter, Menno Wigman, Driek van Wissen worden kranten als bron opgevoerd.
⁸ Gedichten van privésites geplukt, inzake Olaf Risée (debuteerde in 2015 met bundel bij uitgeverij Stanza) en Daan Zeijen (1992)
⁹ Betreft de door Henriëtte Roland Holst gemaakte vertaling van 'L’Internationale' van Eugène Pottier (1816-1887). Zonder originele tekst, met bronvermelding: www.marxists.org; en een eigen gedicht, met als bron een eerder verschenen bloemlezing (uit het werk van meerdere dichters).
¹⁰ Gedicht van Rottend Staal geplukt, met verkeerde bronvermelding.

Verder: de gedichten van Dalstar, Lodewijk van Deyssel, Ineke van Mourik en David Troch zijn 'geplukt' uit eerder verschenen bloemlezingen (uit het werk van meerdere dichters). Het gedicht van Frederik van Eeden en één van de gedichten van E. du Perron hebben als bron: DBNL.

De in het boek gebruikte spellings- en typografische versies lijken er op te duiden dat er beduidend méér van het internet geplukt is dan uit de bronvermeldingen (grotendeels papieren boeken) blijkt.

naar boven

Ruimte per dichter

1890-1900
[11 personen; 9 man, 2 vrouw]

6 blz.: Herman Gorter
4 blz.: Jacques Perk (1859-1881)
3 blz.: Frederik van Eeden, Prosper van Langendonck, Karel van de Woestijne, J.H. Leopold.
2 blz.: P.C. Boutens, Willem Kloos, Hélène Swarth. Alsmede de Fransman Eugène Pottier (1816-1887), de auteur van L'Internationale, wiens naam in dit boek niet genoemd wordt.
1 blz.: Henriëtte Roland Holst

Opvallend afwezig: vanwege Perk zou je ook de jonggestorven Vlaming Albrecht Rodenbach (1856-1880) verwachten. En vanwege zijn historische rol natuurlijk Guido Gezelle (1830-1899).

1900-1920
[12 personen; 11 man, 1 vrouw]

7 blz.: Paul van Ostaijen
4 blz.: Martinus Nijhoff, A. Roland Holst
3 blz.: J.C. Bloem, Maurice Gilliams, Jacob Israël de Haan, Karel van den Oever
2 blz.: René de Clercq; Willem de Mérode
1 blz.: Gaston Bursssen, J.A. Dèr Mouw, Augusta Peaux

naar boven

1920-1940
[ 27 personen; 26 man, 1 vrouw]

6 blz.: Kees Stip (waarvan 5 p. fragmenten van Dieuwertje Diekema, de persiflage op Werumeus Bunings 'Maria Lecina),*
4 blz.: Jan Campert; Willem Elsschot, E. du Perron, J.J. Slauerhoff
3 blz.: Bertus Aafjes, Gerrit Achterberg, C. Buddingh', Anton van Duinkerken, Jan Engelman, Ed. Hoornik, Pierre Kemp, H. Marsman, Jan van Nijlen, M. Vasalis.
2 blz.: Gerard den Brabander, Jan Greshoff, Herwig Hensen, Karel Jonckheere, Richard Minne, Adriaan Morriën, J.W.F. Werumeus Buning
1 blz.: J.L. de Belder, Pieter G. Buckinx, Willem Hussem, Simon Vestdijk, Anton van Wilderode

* De persiflage verscheen in 1943; offficiële debuut in 1945.

1940-1960
[31 personen; 28 man, 3 vrouw]

7 blz.: Lucebert, Leo Vroman
5 blz.: Simon Vinkenoog
4 blz.: Remco Campert, Hugo Claus, Jos de Haes, Jan Hanlo, Gerrit Kouwenaar, Drs. P
3 blz.: Hans Andreus, Ida Gerhardt, Hans Lodeizen, Hugues C. Pernath, Paul Snoek
2 blz.: Bergman, Nic van Bruggen, Jan G. Elburg, Christine D'haen, Guillaume van der Graft, Max de Jong, Paul Rodenko, Hans Warren
1 blz.: Ben Cami, Jan Emmens, Hubert van Herreweghen, Han G. Hoekstra, Roland Jooris, Bert Schierbeek, J.W. Schulte Nordholt, Wilfred Smit, Ellen Warmond

naar boven

1960-1970
[22 personen; 18 man, 4 vrouw]

7 blz.: Jules Deelder
5 blz.: Hans Verhagen
4 blz.: Armando, Johnny van Doorn, Willem Wilmink.
3 blz.: Breyten Breytenbach (Afr), Herman de Coninck, Leonard Nolens, C.B. Vaandrager
2 blz.: Jan Arends, Hans Faverey, F. Harmsen van Beek, Judith Herzberg, Ingrid Jonker (Afr), Gerrit Komrij, Rutger Kopland, K. Schippers,
1 blz.: J. Bernlef, Frank Koenegracht, Kees Ouwens, Ankie Peypers, Hans Sleutelaar

1970-1980
[19 personen; 14 man, 5 vrouw]

6 blz.: Bart Chabot
5 blz.: Antjie Krog (Afr.)
4 blz.: Hans Dorrestijn
3 blz.: Jotie T'Hooft, Ivo de Wijs
2 blz.: Luuk Gruwez, Tjebbe Hêttinga (Fries), Ton Lebbink, Jean Pierre Rawie, Driek van Wissen,
1 blz.: Jan Eijkelboom, Eva Gerlach, Miriam Van hee, Stefan Hertmans, Anton Korteweg, Rob Schouten, Gertrude Starink, Elly de Waard, Lévi Weemoedt

naar boven

1980-1990
[24 personen; 20 man, 4 vrouw]

15 blz.: Dirk van Bastelaere
4 blz.: Tom Lanoye
3 blz.: F. Starik
2 blz.: Jaap Blonk, Pieter Boskma, Elma van Haren, Ineke van Mourik, Joost Zwagerman
1 blz.: Jana Beranová, Adriaan Bontebal, Wim Brands, Bart Brey, Dalstar, Maarten Doorman, Charles Ducal, Arjen Duinker, René Huigen, Esther Jansma, Johan Joos, Kristian Kanstadt, K. Michel, Victor Vroomkoning, Coenraad de Waele, Rogi Wieg

1990-2000
[23 personen; 16 man, 7 vrouw]

6 blz.: Mustafa Stitou
4 blz.: Ingmar Heytze, Sylvia Hubers, Peter Holvoet-Hanssen,
3 blz.: Didi de Paris, Serge van Duijnhoven, Hagar Peeters, Menno Wigman
2 blz.: Daniël Dee, Ruben van Gogh, Albertina Soepboer, Luc de Vos (Gorki)
1 blz.: Jo Govaerts, Joke van Leeuwen, Ronald Ohlsen, Tonnus Oosterhoff, Ilja Leonard Pfeijffer, Arnoud Rigter, Olaf Risee, Patty Scholten, Anne Vegter, A.C.G. Vianen, Olaf Zwetsloot

naar boven

2000-2010
[54 personen; 41 man, 13 vrouw]

9 blz.: Andy Fierens
8 blz.: Els Moors
7 blz.: De Jeugd van Tegenwoordig (3 tekstschrijvers).*
4 blz.: Sven Ariaans, Delphine Lecompte, Ramsey Nasr, Alexis de Roode, Spinvis
3 blz.: Tsead Bruinja, Jess de Gruyter, Erik Jan Harmens, Christophe Vekeman
2 blz.: Najiba Abdellaoui, Rodaan al-Galidi, Pim te Bokkel, Bernhard Christiansen, Eva Cox, Danny Degenaar, Johanna Geels, Boris de Jong, Peter M. van der Linden, John Schoorl, Stijn Vranken, Pom Wolff
1 blz.: Maria Barnas, Mark Boog, Anneke Claus, Maarten Das, Jan Glas, Koenraad Goudeseune, Gijs ter Haar, Quirien van Haelen, Krijn Peter Hesselink, Juliën Holtrigter, Sasja Janssen, Peter Knipmeijer, Josse Kok, Sander Koolwijk, Onno Kosters, Ruth Lasters, Jeroen Naaktgeboren, Nanne Nauta, Fred Papenhove, Ester Naomi Perquin, Pauline Pisa, Xavier Roelens, Willem Thies, David Troch, Vrouwkje Tuinman, Maud Vanhauwaert, Erwin Vogelezang, Bernard Wesseling

* Hun grote hit, 'Watskeburt' (2005), staat niet in dit boek.

2010-2015
[30 personen; 16 man, 14 vrouw]

5 blz.: Martijn den Ouden
3 blz.: Ellen Deckwitz, Carmien Michels
2 blz.: Argibald, Charlotte van den Broeck, Mathijs Gomperts, Maarten van der Graaff, Maarten Inghels, Mustafa Kör, Lieke Marsman, Marijke Rijneveld, Martijn Teerlinck, Michaël Vandebril, Hannah van Wieringen,
1 blz.: Daan Doesborgh, Peter Drehmanns, Hanneke van Eijken, Annemarie Estor, Dennis Gaens, Max Greyson, Jonathan Griffioen, Laura van der Haar, Marjolijn van Heemstra, Renske Kegel, Ronelda S. Kamfer (Afr.), Roos Rebergen, Guido Utermark, Daniël Vis, Kira Wuck, Daan Zeijen.

naar boven

De canon van 1890-2015, volgens Breukers en Mertens

Oftewel, dichters aan wie vier of meer pagina's ruimte besteed is:

1 - Dirk van Bastelaere (15 blz).
2 - Andy Fierens (9 blz).
3 - Els Moors (8 blz).
4 - Jules Deelder, Herman Gorter, De Jeugd van Tegenwoordig, Lucebert, Paul van Ostaijen, Leo Vroman (7 blz).
5 - Bart Chabot, Kees Stip, Mustafa Stitou (6 blz).
6 - Antjie Krog (Afr.), Martijn den Ouden, Hans Verhagen, Simon Vinkenoog (5 blz).
7 - Sven Ariaans, Armando, Jan Campert, Remco Campert, Hugo Claus, Johnny van Doorn, Hans Dorrestijn, Willem Elsschot, Jos de Haes, Jan Hanlo, Ingmar Heytze, Sylvia Hubers, Peter Holvoet-Hanssen, Gerrit Kouwenaar, Tom Lanoye, Delphine Lecompte, Ramsey Nasr, Martinus Nijhoff, Drs. P, Jacques Perk, E. du Perron, A. Roland Holst, Alexis de Roode, J.J. Slauerhoff, Spinvis, Willem Wilmink (4 blz).

In totaal 42 namen, waarvan één (De Jeugd van Tegenwoordig) uit drie mensen bestaat, dus in totaal 44 personen. Onderverdeling man/vrouw in deze 'canon': 40/4

Bloemlezing onderzocht door: Bart FM Droog, 2016.

naar boven

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas