In memoriam prins Claus, 2002. Nederlandse Poëzie Encyclopedie

Behorend tot: jaaroverzicht 2002 | Oranjebloemlezingen versie: 28-08-2013

Titel:
In memoriam prins Claus
Gedichten
Samengesteld door:
Bart FM Droog
Uitgeverij:
Passage, Groningen
Jaar van verschijning:
2003 [=2002]
Omvang: 32 p.
ISBN: 90 5452 079 5
Bijzonderheden:
Tekstblok op voorplat niet
gecentreerd door vormgeeffoutje.

"Het auteurshonorarium van deze bloemlezing komt ten goede aan het Prins Claus Fonds voor Cultuur en Ontwikkeling."
www.princeclausfund.nl

Het merendeel van de gedichten is
vóór het overlijden van prins Claus (1926-2002), de man van koningin Beatrix, geschreven.

Google over dit boek

Het ontstaan van deze bloemlezing - de publiciteit over het project

Eind juli 2002 verscheen op de site van krantenconcern Wegener een In Memoriam Prins Claus-bericht. De prins was toen, hoewel ernstig ziek, in leven (hij stierf op 6 oktober 2002).

Dat premature bericht bracht de maker van het poëziedagblad Rottend Staal tot het idee om dichters op te roepen In Memoriam prins Claus-gedichten te schrijven. Dit gebeurde in de komkommertijd, waardoor andere media gretig het bericht overnamen.

Foto: Prins Claus, 1970

: NOS Archief Beeld en geluid

De gedichten verschenen in eerste instantie op een internetpagina: http://www.epibreren.com/rs/imprinsclaus.html. Na het overlijden van de prins verscheen op 19 december 2002 een keuze uit die gedichten in boekvorm.

Bevat poëzie van:

Maria Barnas
Lenze L. Bouwers
Tsead Bruinja
Bart Chabot
Daniël Dee
Bart FM Droog
Serge van Duijnhoven
Wouter Godijn
Ruben van Gogh
Ingmar Heytze
Tjitse Hofman
Gerrit Komrij

Hanz Mirck
Huub Oosterhuis
Hagar Peeters
Alfred Schaffer
F. Starik
Ilse Starkenburg
Mustafa Stitou
Wim van Til
Vrouwkje Tuinman
Kees Wennekendonk
Arjan Witte
Joost Zwagerman

terug naar boven

De publiciteit over het In memoriam prins Claus gedichten-project.

Het Rottend Staal-archief van 1 t/m 18 oktober 2002 is door een blunder verloren gegaan - waardoor de gegevens over de radio- en televisieaandacht voor het project direct na Claus' overlijden verdwenen zijn.

Voor het overlijden		Na het overlijden
Rottend Staal	26-07-2002	NRC Handelsblad	15-10-2002
ANP	26-07-2002	De Telegraaf	18-12-2002
DvhN	27-07-2002	ANP	19-12-2002
Rottend Staal	27-07-2002	Rottend Staal	19-12-2002
Het Parool	27-07-2002	Radio Noord	19-12-2002
Rottend Staal	28-07-2002	Radio 1	19-12-2002
Rottend Staal	02-08-2002	Businessradio	21-12-2002
Rottend Staal	05-08-2002	NCRV Plein Public	23-12-2002
Rottend Staal	08-08-2002

terug naar boven

PRINS CLAUSGEDICHTEN
Rottend Staal Online, 26-07-2002

Epibreren - Vooruitlopend op de dood van Prins Claus wordt op Rottend Staal Online ruimte ingericht voor een I.M. Prins Clausgedichtenpagina. Vandaar dat we onze lezers verzoeken dusdanige gedichten aan ons te mailen: droog@epibreren.com. In gewone e-mails, zonder attachments!

terug naar boven

DICHTERSCOLLECTIEF MAAKT IN MEMORIAM-SITE CLAUS
ANP, 26-07-2002, 19.37 uur

GRONINGEN (ANP) - Vooruitlopend op het mogelijk nabije overlijden van prins Claus worden Nederlandse dichters nu al opgeroepen in memoriamgedichten over de prins-gemaal te schrijven. Deze actie is een initiatief van de Groningse stadsdichter Bart FM Droog.

De website van het dichterscollectief waar Droog deel van uitmaakt, De dichters uit Epibreren, roept lezers op lofdichten over de zieke prins te schrijven. Voor de ingezonden gedichten is een speciale pagina ingeruimd.

Droog is volgens eigen zeggen op het idee gebracht door de foutieve melding dat Claus was overleden die deze week op de website van krantenconcern Wegener was te lezen. "En daarbij komt dat ik het een aardig idee vind dat Claus nog bij leven lofdichten over zichzelf kan lezen'', voegt hij toe.

De eerste reacties op de actie zijn uitermate positief, weet Droog. Een aantal dichters heeft inmiddels toegezegd de pen ter hand te zullen nemen. Gedichten die de goedkeuring van de dichter krijgen, komen op de site. Ook als de prins nog niet is overleden.

Droog geeft toe dat er valt te twisten over de goede smaak van de actie. Maar omdat de dichter ervan overtuigd is dat het overlijden van de prins aanstaande is, ziet hij geen kwaad in zijn oproep. Gemeenteraadslid T. van Dalen (D66), die destijds het initiatief nam tot het instellen van een officiële stadsdichter, noemt Droogs actie niet erg smaakvol.

Zie ook: De Dichters uit Epibreren: http://www.epibreren.com/pages/mainframe.html

terug naar boven

GRONINGER STADSDICHTER WERFT GEDICHTEN OVER PRINS CLAUS
Dagblad van het Noorden, 27-07-2002

Groningen - De Groninger Stadsdichter Bart FM Droog heeft gisteren Nederlandse dichters opgeroepen in-memoriamgedichten over de ernstige zieke Prins Claus te schrijven. Hij doet dat op de website van het dichterscollectief waar hij deel van uitmaakt, De dichters uit Epibreren. De oproep is wel wat verstopt: op de website moet eerst op 'Rottend Staal' worden geklikt en daarna op 'Nieuws'.

Droog verwacht een 'commerciële klapper' te kunnen maken als hij een bundel lofdichten op de prins heeft klaarliggen als deze mocht overlijden. Hij erkent dat er valt te twisten over de goede smaak van zijn actie. "Maar de een z'n dood is de ander z'n brood. Kranten hebben ook in-memoriams klaarliggen en de schrijvers daarvan worden ook betaald."

Gemeenteraadslid Thomas van Dalen (D66), die het initiatief nam tot het instellen van een officiële stadsdichter, noemt Droogs actie 'niet erg smaakvol'.

DE STELLING

De Groninger stadsdichter Bart Droog heeft op zijn website collega's opgeroepen in-memoriamgedichten over de ernstig zieke prins Claus te schrijven.
Bel 0900 9034 (0,25 euro per minuut) of breng uw stem uit op www.dvhnl

terug naar boven

COMMOTIE OVER I.M. PRINS CLAUSGEDICHTEN
Rottend Staal Online, 27-7-2002

Groningen - De redactie van Rottend Staal Online is overspoeld met telefoontjes van collega's van het ANP, het Dagblad van het Noorden en NCRV-Radio, die meer wilden weten over de Prins Clausgedichten. Steevast bezigden ze de term 'smakeloos', waar wij het intitiatief vooral als een nuchter anticiperen op de marktsituatie inschalen.

Inmiddels heeft de eerste enthousiaste uitgever zich al aangediend (die na Claus' dood een bloemlezing met de I.M.-gedichten wil uitbrengen), is het eerste gedicht gearriveerd en is ook een ondersteunende e-mail van het verre eiland Curaçao tot ons gekomen: "Over de doden niets dan goeds, uiteraard. Maar wat is er nu mooier dan bij leven en meer of minder welzijn al te vernemen hoe goed je was als je eenmaal dood bent." - zo mailde Carmen de Witt .

Op de website van het Dagblad van het Noorden hebben intussen 96 mensen hun stem uitgebracht op de stelling "Oproep voor in-memoriamgedichten over Claus is smakeloos". Vanochtend was 93% het daarmee eens.

terug naar boven

STADSDICHTER WIL PRINS CLAUS EREN
Het Parool, 27-7-2002

GRONINGEN - Vooruitlopend op het eventuele overlijden van Prins Claus worden Nederlandse dichters opgeroepen in-memoriamgedichten over de prins-gemaal te schrijven. Het is een initiatief van de Groningse stadsdichter Bart FM Droog.

De site van het dichterscollectief waar Droog deel van uitmaakt, De Dichters uit Epibreren, roept lezers op lofdichten over de zieke prins te schijven. Droog kwam op het idee door de te vroege necrologie van Wegener. (ANP)

terug naar boven

'OPROEP VOOR IN-MEMORIAMGEDICHTEN IS SMAKELOOS'
Rottend Staal Online, 28-7-2002

Groningen - Op deze stelling die zowel op de voorpagina van het Dagblad van het Noorden als op de site van de krant te lezen is, hebben inmiddels 353 mensen gereageerd. De mening heeft zich sinds gisteren licht gewijzigd: nu is 89% het daarmee eens en 11% oneens.

Dit ontlokte Arjan Witte, de schrijver van het eerste Prins Claus In Memoriamgedicht, de volgende opmerking: "Smaak? Niets hoeft een vriendelijke daad in de weg te staan." Het grote aantal mensen dat het eens is met de stelling heeft ook dichters Daniël Dee en Harry Zevenbergen er niet van weerhouden I.M.-gedichten te schrijven.

Gelukkig lijkt het met de gezondheidstoestand van Prins Claus weer iets vooruit te gaan, wat het dichtersfront meer tijd geeft om nog meer liefdevolle I.M.-gedichten te fabriceren.

update 29-7-2002, 14.42 uur: uiteindelijk brachten 426 mensen hun stem uit. Waarvan 88% het eens was met de stelling en 12% oneens, zo meldt het Dagblad van het Noorden (papieren versie).

terug naar boven

PRINS CLAUS HAD GOEDE NACHT
Rottend Staal Online, 02-08-2002

Epibreren - De Rijks Voorlichtings Dienst meldde om 18.10 uur dat Prins Claus de afgelopen nacht een goede nacht gehad heeft. Reden te meer om weer twee gedichten aan de I.M. Prins Clauspagina toe te voegen, zodat hij vanavond voor het slapen gaan weer wat verse poezie tot zich kan nemen en andermaal een goede nacht moge hebben.

Een van die gedichten behoeft enige uitleg. De dienstdoend Rottend Staalredacteur weigerde namelijk in eerste instantie het Clausgedicht van Karel ten Haaf op te nemen, omdat hij er enerzijds de ballen van snapte en het anderzijds wel erg kort vond. Maar na overleg met de heer Ten Haaf is besloten het toch te plaatsen, want, zoals Ten Haaf de redacteur schreef:

"Het gaat over het afscheid van een vader (zo je wilt vader des volks of vaderlands) en dat verwijst naar de huilende Maxima die haar pappie miste bij het huwelijk. Daarbij komt dat bandeonist Carel Kraayenhof sinds hij dat tranentrekkende moppie (adios nonino) speelde tijdens de kerkelijke huwelijksinzegening ook een held van het oranjegezinde, na Claus' dood rouwende volk is. Kortom: beter kan ik het niet, en langer hoeft het m.i. ook niet."

Het andere verse gedicht is Friestalig en afkomstig van onze medewerker Tsead Bruinja. Voor de niet-Friestaligen is evenwel een Nederlandse vertaling bijgevoegd. Het totaal aantal gedichten voor Prins Claus is hiermee op 9 gekomen.

terug naar boven

WEER NIEUWE CLAUS I.M.-PAGINA ONLINE
Rottend Staal Online, 05-08-2002

Landsmeer - Hoewel Prins Claus langzaam opkrabbelt blijven nieuwe I.M-pagina's opduiken. Vandaag op de site van de Holland Dagbladcombinatie, waar tal van artikelen over de nog niet overledene alsmede een condoleanceregister op te vinden waren onder deze banner:

Op www.funeralathome.com is die pagina wellicht nog te traceren. Het zal ons benieuwen of al die kranten-I.M.pagina's voorzien gaan worden van een link naar de troostrijke I.M. Prins Clausgedichten.

[met link naar http://www.epibreren.com/rs/imprinsclaus.html onder 'I.M. Prins Clausgedichten']

terug naar boven

SPECTACULAIRE PRIMEUR IN DUITSE PERS: PRINS CLAUS' LAATSTE WOORDEN!
(Rottend Staal Online, 08-08-2002

Landsmeer/Nijmegen - Nog sterker dan in Nederland was men in Duitsland overtuigd van de nakende dood van ZKH Prins Claus. Vandaar dat een aantal Duitse kwaliteitsweekbladen deze week het laatste nieuws over diens dood brengt. Das Neue Blatt tekende de 'laatste woorden' op van de prins-gemaal: "Bewaar mij in jullie hart en leef verder in liefde en wederzijdse ondersteuning", zou hij op zijn sterfbed hebben gezegd. Volgens concurrent Die Neue Post was er eindelijk 'een einde gekomen aan zijn kwellingen'.

Die Neue Post suggereerde ook dat Claus heel Nederlands om euthanasie (Sterbehilfe) had gevraagd en dat die wens door de familie was gerespecteerd. Het blad Woche der Frau meldt dat de prins op het laatste moment zijn testament veranderde om zijn vermogen aan zijn geliefde Máxima 'de dochter die hij nooit heeft gehad' te kunnen nalaten.

"Omdat Máxima bij haar huwelijk een wurgcontract moest tekenen, blijft ze bij een eventuele scheiding zonder cent achter. Dat wilde Claus voorkomen", aldus Die Neue Post. Máxima heeft het toch al moeilijk. Volgens Das Neue Blatt heeft de prinses onlangs een miskraam gehad.

Hoofdredacteur Peter Bartels van de Neue Revue, een blad waarin alleen voorzichtig wordt terugblikt op het huwelijk van Claus met een Nederlandse koningin: "Hoe macaber het ook klinkt, in ons vak geldt de uitspraak: 'Hij of zij is niet op het juiste moment gestorven'. Waarmee het moment wordt bedoeld wanneer de bladen net zijn gedrukt."

Zie Het Parool en De Gelderlander voor foto's van de covers van de Duitse bladen.

terug naar boven

SUPERALLOCHTOON VOL DROEFENIS
Ward Wijndelts, NRC Handelsblad, 15-10-2002

Het overlijden van prins Claus heeft veel dichters geïnspireerd. Ook dichters die de prins niet kenden: 'Ik wist het zeker. dat Bernhard de man / van Beatrix was en Claus de oudste prins'.

In zijn anekdotische gedicht 'Claus' schrijft de dichter-performer Bart Chabot: 'om tien voor negen ging martins gsm / 'o,' zei hij / en: 'hmm' / toen klapte hij zijn mobieltje dicht / 'claus is dood'.

Afgelopen donderdag droeg Chabot een voor de televisie flink ingekorte versie van het gedicht 'Claus' voor in het actualiteitenprogramma Netwerk, waarin naast Chabot ook de auteurs Hagar Peeters, Mustafa Stitou en Joost Zwagerman hun gelegenheidsgedichten over het overlijden van Prins Claus voorlazen. Twee dagen ervoor stond in deze krant 'Bij de dood van een prins' van Dichter des Vaderlands Gerrit Komrij, een schrijven dat hij die avond, vanuit een studio in Coimbra, ook nog voordroeg in het Journaal. Op de website van de Groningse 'dichters uit Epibreren' staan inmiddels vijfentwintig poëmen ter nagedachtenis aan Claus. Dit alles wijst er op dat het overlijden van prins Claus indruk heeft gemaakt op veel (dichtende) Nederlanders.

Details over het leven van Claus von Amsberg, die na zijn tumultueuze entree in 1966 toch regelmatig van zich liet horen, lijken echter niet tot - met name de jongere generatie - te zijn doorgedrongen. Des te opvallender is het feit dat ze toch en masse aan het dichten sloegen. Ruben van Gogh (1967) wist tot het overlijden van Claus weinig van de prins, en constateert in zijn gedicht 'In Memoriam': 'toch droef // dat men eerst dood moet / om tot leven te komen'. De bekentenis die Maria Barnas (1973) doet in haar gedicht 'Bij de dood van twee prinsen', kan schokkend worden genoemd: 'Ik wist het zeker. dat Bernhard de man / van Beatrix was en Claus de oudste prins'. Uit 'Waarom je een mop nooit uit moet leggen' van Ingmar Heytze (1970) blijkt hoe veel jongeren dachten en spraken over Claus: 'De leukste grap over ons koningshuis / kan ook al niet meer: // waarom draagt Beatrix / altijd een bos bloemen? /- daarin verbergt ze / de afstandsbediening van Claus // te waar om leuk te zijn; / het lachen vergaat je / van schaamte // achteraf'.

De depressies van de prins - zijn donkere kijk op het leven - worden in veel gedichten genoemd en soms zelfs toegejuicht. 'In Partycentrum Nederland was hij de man die dapper droevig is', stelt Joost Zwagerman in 'Het prinselijk gelijk'. Daarom moet de prins gepast worden herdacht, met een lofzang op de droefenis, aldus Zwagerman: 'Lang leve de duisternis, de wurggreep die depressie heet!' Huub Oosterhuis, die zijn gedicht eerder dit jaar al schreef, is implicieter: 'terzij van fonkelende zonen neven / aangehaakte schonen / toont hij zijn wonden'.

Waar Chabot naar eigen zeggen bij het schrijven de gedachte 'begin niet over de stropdas' als een doctrine beschouwde: wemelt het in de andere gedichten juist van de verwijzingen naar Claus' poging om te breken met het protocol. Ilja Leonard Pfeijffer spreekt van 'willen en onontdasbaar belangrijk moeten zijn', Stitou van een 'legendarische stropdasact' en Peeters voert de dood als personage 'geharnast en gestropdast' op. In Pfeijffers passage 'zo mooi triest met trillend bange blik / te staan genageld in wringend protocol' zou het 'wringend protocol' kunnen verwijzen naar de das.

De mooiste omschrijving van Claus, of specifieker van het beeld dat deNederlanders van de prins hebben, is afkomstig van Mustafa Stitou: 'Geen mens is door U ooit ontvangen / met hoon: een soort halfgod was U, // Blijkt nu, een soort Superallochtoon.' Stitou lijkt zich te ergeren aan de eenzijdig positieve verhalen over Claus ba zijn overlijden: 'En terwijl Uw legendarische stropdasact / zich nestelt in het holst van het holle / Hollandse geheugen, ontpoppen ook zij // Die achter hun handen de spot met U dreven, / zich als grote bewonderaars van Uw werken / en Uw leven. Sinds U dood bent / hemelt Holland U op.'

Gerrit Komrij spuugt op de hypocriete houding van de Nederlanders ten opzichte van de gastprins: 'Tranen zie ik? Valt van dit volk de rouwklacht / Nog te vertrouwen?' Hagar Peeters lijkt het met hem eens te zijn: 'De rookbomwerper van eertijds legt nu een bloem.'

De meeste gedichten zijn terug te vinden via www.epibreren.com

terug naar boven

DICHTERS MAKEN HERDENKINGSBUNDEL CLAUS
De Telegraaf, 18-12-2002

GRONINGEN - Ruim twintig Nederlandse dichters brengen donderdag een bundel uit met herinneringsgedichten aan prins Claus. Dat heeft uitgeverij Passage bekendgemaakt. Onder hen bevinden zich Gerrit Komrij, Bart FM Droog, Bart Chabot, Joost Zwagerman, Ingmar Heijtze en Vrouwkje Tuinman.
"Er zijn de afgelopen twee maanden massaal herinneringsgedichten geschreven, al dan niet op instigatie van allerlei media," zegt A. Scheepstra van de uitgeverij. "Van deze grote verzameling poëzie is een bloemlezing gemaakt."

Onder de werken bevindt zich ook het gedicht dat Gerrit Komrij, de Dichter des Vaderlands, in het achtuurjournaal voordroeg een dag na de dood van Claus. De opbrengst van de bundel komt ten goede aan het Prins Claus Fonds.

terug naar boven

DICHTERS HERDENKEN PRINS CLAUS
ANP, 19-12-2002; overgenomen door o.a. Algemeen Dagblad, NRC Handelsblad, De Gelderlander en BN/De Stem

GRONINGEN (ANP) - Ruim twintig Nederlandse dichters brengen donderdag een bundel uit met herinneringsgedichten aan prins Claus. Dat heeft uitgeverij Passage bekendgemaakt.

Onder hen bevinden zich Gerrit Komrij, Bart FM Droog, Bart Chabot, Joost Zwagerman, Ingmar Heytze en Vrouwkje Tuinman. "Er zijn de afgelopen twee maanden massaal herinneringsgedichten geschreven, al dan niet op instigatie van allerlei media," zegt A. Scheepstra van de uitgeverij. "Van deze grote verzameling poëzie is een bloemlezing gemaakt."

Onder de werken bevindt zich ook het gedicht dat Gerrit Komrij, de Dichter des Vaderlands, in het Achtuurjournaal voordroeg een dag na de dood van Claus. De opbrengst van de bundel komt ten goede aan het Prins Claus Fonds.

terug naar boven

IS BART FM DROOG PARANORMAAL?
(Rottend Staal Online, 19-12-2002)

Epibreren - Oplettende lezers zal het niet ontgaan zijn dat vandaag de bundel In Memoriam Prins Claus. Gedichten verschijnt. De samensteller ervan, die later vandaag via Radio Noord (om 12.30 uur) en via Radio 1 (om 13.30 uur) het volk over deze bundel gaat voorlichten, had de afgelopen dagen enige opmerklijke ervaringen, die wellicht samenhangen met de bundel. Liesbeth van Dalsum vroeg hem wat er gebeurd is.

Liesbeth van Dalsum: "Bart, wat is je overkomen?"
Droog: "Wel, gisteren had ik een droom.
Van Dalsum: "Gunst, dat heb ik ook wel eens."
Droog: "Droomde gisteren dat ik bij prins Claus op bezoek was en hem het boek gaf. Moest daartoe een open lift gebruiken die me circa 40 meter in de hoogte voerde, waar een wand openschoof en ik hem op een stoel op een groot grasveld zag zitten. Hij was gezond en toch ietwat geschokt zijn eigen overlijdensdatum te lezen. Maar de gedichten vond hij mooi. Werd wakker toen hij me naar zijn vrouw verwees."
Van Dalsum: "Nou, dat is wel een heel bijzondere droom!"
Droog: "Maar dat is nog niet alles. Later die dag zag ik een doodsvogeltje. Was op begraafplaats Selwerderhof met een fotograaf van het NRC, en we bekeken een vers gedolven graf. Het was heel diep, 2,5 meter ongeveer. Zag iets fladderen en dacht: 'wat gek, een vlinder in de winter'.
Keek beter en zag een roodborstje uit dat graf vliegen. Een paar minuten later, bij de fotosessie op de opslagplaats van afgedankte grafstenen kwam dat vogeltje weer. Het leek ons te volgen, van zerk tot zerk hoppend. Heel weird."
Van Dalsum: "Betekent dit dat je paranormaal begaafd bent?"
Droog: "Ik denk eerder dat het een toevallig samenvloeien van het fluctum was."

Meer over de Clausbundel in het NRC en AD van donderdag 19 december 2002 en in het NRC van vrijdag 3 januari 2003, alsmede via gemelde radiozenders, zaterdag op Businessradio, rond 13.30 uur en a.s. maandag via NCRV's Plein Publiek.

terug naar boven

Bloemlezing onderzocht door: Bart FM Droog, 2012.

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Webdesign Revan Barlas