versie: 14-04-2017 - redactie: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

---

Cyriel Verschaeve Geboren te: Ardooie, 30-04-1874 Gestorven te: Solbad Hall (Oostenrijk), 08-11-1949 (Her)begraven te: Alveringem Volledige naam: Cyriel Charles Marie Joseph Naamsvarianten: Cyriel Maria Jozef Karel Verschaeve; C. Verschaeve; C.C.M.J. Verschaeve; C.M.J.K. Verschaeve. Pseudoniemen: I. Oorda; Zeemeeuwe.

fotograaf onbekend. Foto afkomstig uit Lectuur Repertorium, 1954

Dichter, essayist, dramaturg en beeldhouwer.

Cyriel Verschaeve Studeerde aan het klein seminarie te Roeselare en aan het groot seminarie te Brugge, waar hij in 1897 tot priester werd gewijd. Volgde daarna nog colleges aan de universiteiten te Jena (onder meer bij Rudolf Eucken) en Marburg. Hij was leraar aan het college te Tielt (1896-1911), onderpastoor te Alveringen en rustend priester aldaar vanaf 1939.

In zijn studietijd werd hij overtuigd Vlaamsgezind. Ontpopte zich tijdens de Boerenoorlog (1899-1902) tot een hartstochtelijk verdediger van de Afrikaanse 'Boeren'.

Onder het pseudoniem I. Oorda publiceerde hij een studie over de jonggestorven dichter Albrecht Rodenbach (1856-1880): De dichter Albrecht Rodenbach. Kunstkamer "Kerlinga" [etc.], Brugge [etc.], 1909. Omvang 74 p. Ook versch. in de Oogstaflevering 1909 van Jong Dietschland

In de Eerste Wereldoorlog werd hij een vooraanstaand figuur in het Vlaamse nationalisme. In zijn achter de frontlinie gelegen dorp werd hij de geestelijke leider van de radicale frontbeweging.

Na 1918 nam hij een anti-Belgisch standpunt in, dat hij in tijdschriften en in talrijke gelegenheidstoespraken verdedigde. Hij werd een idool van Vlaamsgezinde katholieke intellectuelen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog meende Verschaeve zijn levensdroom van zelfbestuur voor Vlaanderen te kunnen verwezenlijken. Hij was bereid met Duitsland samen te werken, als Vlaanderens voortbestaan werd gewaarborgd.

Zo opende hij in Berlijn een tentoonstelling over hedendaagse Vlaamse kunst. De rede die hij daar hield werd als boekje uitgebracht Reichtum und Weltort der vlämischen Kunst. Vortrag zur Eröffnung der Ausstellung "Vlämische Kunst der Gegenwart" am 17. Mai 1941 in Berlin bij Uitgeverij "Zeemeeuw" te Brugge, in 1941.

Hij aanvaardde het voorzitterschap van de door de Duitse bezetters gewijzigde Vlaamsche Kultuurraad. Bij de uitbreiding van de oorlog tot de Sovjetunie verleende hij morele steun aan de oostfrontstrijders in hun 'kruistocht' tegen het communisme. In 1944 ontving hij van de universiteiten van Jena en Keulen een eredoctoraat. In datzelfde jaar, kort voor de bevrijding van het Belgische grondgebied, vluchtte hij via Duitsland naar Oostenrijk.

Wegens collaboratie met de Duitse bezetter werd hij door de krijgsraad te Brugge op 11 december 1946 bij verstek ter dood veroordeeld. Hij stierf enkele jaren daarna in Solbad Hall, een dorpje nabij Innsbruck. Zijn stoffelijk overschot werd in 1973 door leden van de Vlaamse Militanten Orde clandestien opgegraven en naar Alveringem gebracht, waar het herbegraven werd tussen Belgische Eerste Wereldoorloggesneuvelden.

In 2000 zond de Belgische publieke zender Canvas een 55 minuten durende tv-documentaire over hem uit, getiteld: 'Cyriel Verschaeve, de ziener van Alveringem (1874-1949)'

Het aan hem gewijde museum te Alveringem sloot in 2008 de deur, wegens gebrek aan bezoekers. Daar waren o.a. zijn kamerscherm en beelden te zien, die getuigen van de homo-erotische belangstelling van deze priester/dichter.

De Vlaamse publieke omroep zond daar deze kleine documentaire over uit [externe link naar Youtube].

naar boven

Over Cyriel Verschaeve

Lodewijk Dosfel. Cyriel Verschaeve. Dosfel, Dendermonde, 1934. 36 p.
Dirk Vansina. Cyriel Verschaeve. Zeemeeuw, Brugge, 1937. 2de druk. Omvang 139 p.
R.V. Vanden Bussche. Cyriel Verschaeve. Zijn levenshouding en zijn kunstenaarschap. Zeemeeuw, Brugge, 1942. Omvang: 149 p. Met lit. opg. Verscheen ook als proefschrift te Leuven.
Marcel Joniaux. De zeesymfonieën van Verschaeve. Ingel. door Bernard Kemp [= Bernard-Frans Van Vlierden]. Boekengilde Die Poorte, Antwerpen, 1960. Omvang: 135 p.
Luc Vilsen [= Alfons Van Impe]. Cyriel Verschaeve. Ontmoetingen nr. 38. Desclée De Brouwer, [Brugge], 1962. Omvang: 51 p.
Antoon vander Plaetse. Cyriel Verschaeve zoals ik hem heb gekend. Uitgave Rozengaard, Deerlijk, 1964. Omvang 189 p.
Verschaeviana. Jaarboek. deel 1. Jozef Lootensfonds, Assebroek [etc.], 1970-1994 [onduidelijk wat dit precies zijn; in de KB-NL bevinden zich: vol. 1, afl. 1 (1970) - vol. 1, afl. 4 (1973)] .
Guillaume de Rouck en Danny de Rouck. De bloedige terugkeer van C. Verschaeve. Verschaeve-reeks vol. 10. Soethoudt, Antwerpen, 1975. Omvang 85 p.
Jos Vinks. Cyriel Verschaeve. De Vlaming. Roerdomp, Brecht-Antwerpen, 1977. Omvang: 380 p., [8] p. foto's
Cyriel Verschaeve en de tweede wereldoorlog. Colloquiumnummer. Verschaeviana. Brugge vol. 1987. Brugge, 1988. 326 p.
Kurt Ravyts. Verschaeve's visioen van een Germaans beleefd christendom en van een Germaans Rijk. Een kritische analyse. TeKoS-reeks nr. 1. Stichting Deltapers, Wijnegem/Monnickendam, 1995. Omvang: 129 p..
Romain Vanlandschoot. Kapelaan Verschaeve. Biografie. Lannoo/ Perspectief Uitgaven, Tielt/Gent, 1998. Omvang: 489 p., [16] p. pl. : ill
Televisie-documentaire: Cyriel Verschaeve. De ziener van Alveringem. 1874-1949. Uit onze zwarte vijvers-reeks nr. 1. Canvas, Brussel, 2000. 55 minuten. Video in Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
Pieter Jan Verstraete. Cyriel Verschaeve en Langemarck. Een reportage. Verstraete, Kortrijk, 2010. 60 p.

naar boven

---

Dichtbundels:

Zeesymfonieën. Zeesymfonieën. 1911. Oorlogsuitgave, bij De Vlaamsche Boekhallle, Leiden, 1916. 104p. 2de druk bij De Vlaamsche Boekhalle, Leiden, 1918. 106p. 3de druk bij Excelsior, Brugge, 1923. 156p. 4de druk bij Excelsior, Brugge, [1928]. 144p. Herdruk bij Zeemeeuw, Brugge, 1936. 133p. 9de druk bij De Kinkhoren, Brugge 9de druk 1942. 135p.   Titel ook als Zeesymphonieën gespeld.

Passie van O.H. Jezus Christus. 1ste druk 1913. 2de druk bij Ons Vaderland, Brussel, [s.a.]. 68 p.

Wereldliederen, 1921.

De poësie der Psalmen. Excelsior, Brugge, [1922]. Omvang: 68 p.

Elijah. Zeemeeuw, Brugge, 1936. 83 p. Oplage 1000 [genummerde?] ex.

Verzameld werk. Deel I. Lyrisch werk. Vereeniging "Zeemeeuw", [Brugge], 1936. Omvang: 298 p. Hulde-uitgave 1874-1934.

Verzameld werk. Deel VII. Dichtkunst. Vereeniging "Zeemeeuw", [Brugge], 1937. 334 p. Hulde-uitgave 1874-1934.

Nocturnen. Zeemeeuw, Brugge, 1943. 27 p.

Cyriel Verschaeve. Klein Verschaeve Brevier. Samengesteld en ingeleid door Wies Moens. Zeemeeuw, Brugge, 1944. 131p. Bloemlezing uit diens werk.
Naast de handelseditie werden 6 exemplaren gedrukt op Hollandsch geschept pannekoek papier, genummerd I-VI.

Woord en gedachte. Heideland, Haselt, 1966. 182p. Bloemlezing uit zijn werk.

Priester-dichter Cyriel Verschaeve. Keuze uit zijn werk. [Met een inl. door André Demedts]. D.A.P. Reinaert Uitgaven, Brussel, 1973. Omvang: 335 p. Bevat: Gedichten. De passie van onzen Heer Jezus-Christus. Judas. Schoonheid en christendom. Kunstbeschouwing. Vlaamse beweging.

naar boven

---

Bloemlezingen:

Door Cyriel Verschaeve samengestelde bloemlezing

Dietsche dichters. Albrecht Rodenbach, Delfien van Haute, Guido Gezelle, Henriëtte Roland Holst, Louis Leipoldt. [Sam.] Cyriel Verschaeve.
Zeemeeuw, Brugge, 1937. Omvang: 208 p. 2de druk [1943].

Poëzie van Cyriel Verschaeve is. in deze bloemlezingen aangetroffen:

Katholieke poëzie na 1900. Het Spectrum, Utrecht, [ 1936]
Het lied der Geuzen. Lannoo, Tielt, 1942.

naar boven

---

bronnen

G.J. van Bork & P.J. Verkruijsse (red.). De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden met inbegrip van de Friese auteurs. De Haan, Weesp 1985: Cyriel Verschaeve.
Lectuur-Repertorium. Deel 3. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1954.
La Revue Belge de Philologie et d’Histoire – Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis. Nr. 43. Ouvrages belges nouveaux / Nieuwe Belgische werken. 1965
http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rbph_0035-0818_1965_num_43_3_2593

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Cyriel Verschaeve bevinden zich in:

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Poëziecentrum, Gent

naar boven

---