C.J. Kelk - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 21-08-2013 - redacteur: Bart FM Droog TESTVERSIE - PAGINA IN AANBOUW
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

C.J. Kelk

Geboren te:
Amsterdam, 28-08-1901
Gestorven te:
Doorwerth, 25-12-1981
Volledige naam:
Cornelis Jan Kelk
Naamsvarianten:
C. Kelk
Pseudoniem:
Thomas Beker

Rechts: publiciteitsfoto van C.J. Kelk,
ansichtkaart c. 1934.
Fotograaf: Godfried de Groot

Huwde in 1932 met Suzy van Hall. Na echtscheiding hertrouwde hij met Fanny de Jong. Ook dit huwelijk eindigde in een scheiding. In 1954 trouwde hij met de beeldhouwster Eka Thoden van Velzen. Hij had drie kinderen: Vera Lind en Constantijn uit het huwelijk met Fanny, en Onno, uit de verbintenis met Eka. [TdV].

Dichter, prozaïst, essayist, biograaf, toneelschrijver, bloemlezer en wijnkenner.

Bezocht de Openbare Handelsschool aan het Raamplein, waar hij studiegenoot was van o.a. Jacques Presser (1899-1970) en beeldhouwer Frits van Hall (1899-1945). Een academische studie, op vaders wens geprobeerd, wilde niet vlotten. De jonge Kelk werd door de literatuur gegrepen. Gedichten van zijn hand verschenen in het begin van de jaren twintig in Het Getij, waarvan Ernst Groenevelt (1887-1955) toen redacteur was, en Hendrik de Vries, J.J. Slauerhoff en Constant van Wessem tot de medewerkers behoorden. Met de laatste sloot Kelk een nauwe, ook creatieve vriendschap; ze schreven samen deels onder schuilnamen lichtvoetig proza en joyeuze poëzie, maar vooral veel toneel. [TdV]

Studeerde letteren en economie te Amsterdam. Redacteur van De Vrije Bladen (1924-1928) en Ad Interim (1945-1949).

"Amsterdam, centrum van toenmalig Nederlands artistiek leven met zijn schrijvers, dichters, schilders en theatermensen, was ook voor Kelks blijgezinde verbeelding een stimulans. Hij werd mettertijd redacteur van De Vrije Bladen, en van de letterkundige almanak Erts, (1926-1927, 1929-1930), in welke hoedanigheid hij de beste vertegenwoordigers van onze moderne literatuur leerde kennen." [TdV]

"In zijn onderhoud voorzag Kelk door het werken op uitgeversburo's, eerlang (1929) ook als secretaris van de Boekverkopersbond. Hij was in vriendschap verbonden met J.J. Slauerhoff, over wie hij in 1959 een biografie publiceerde. Toen ‘Slau’ in 1932 met de danseres Darja Collin in de echt werd verbonden, trouwde Kelk met haar collega de danseres Suzy van Hall, Frits' zuster. Frits van Hall bleef een van Kelks meest verknochte vrienden."[TdV]

Met J.W.F. Werumeus Buning en Constant van Wessem stelde hij Marionetten (Van Looy, Amsterdam, 1925, 79 p., [10] p. pl, met bibliografie) samen, een boek over poppen- en marionettenspelen.

In 1932, 1933 en 1934 was hij (mede-) samensteller van het Boekenweekgeschenk. Zijn geromantiseerde biografie Jan Steen (1932) werd meerdere malen herdrukt (6de druk 1972) en verscheen ook in het Duits (1939) en in het Tsjechisch (1970). In 2008 bracht Het Spectrum een fotomechanische herdruk uit, die - heel intrigerend - als '4de druk' verkocht werd.

Kelk stelde met Halbo C. Kool in de jaren dertig een aantal populaire bloemlezingen samen.

Links: gedicht op achterplat Aards vertier, 1965

"Onder invloed van zijn vriend, de beeldhouwer Frits van Hall, vestigde hij zich in Zuid Frankrijk waar zijn huis een ontmoetingsplaats werd voor schrijvers en beeldend kunstenaars. Van zijn vele contacten in die wereld maakte hij gebruik in zijn herinneringen (...). Vlak voor WO II keerde Kelk terug naar Nederland."[Bork, 2004]

Teruggetrokken in het Noordhollandse Broek-in-Waterland moest C.J. Kelk tijdens de bezettingsjaren de dood van in het verzet betrokken vrienden als Walter Brandligt smartelijk ervaren; de ernstigste schok was het feit dat Frits van Hall niet meer uit Duitse gevangenschap terugkeerde. [TdV]

Gezien zijn achternaam mag dit boek over Frankrijk en wijn niet onvermeld blijven: Het land van de wijn, door C.J. Kelk, ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Wed. G. Oud Pzn & Co., wijnkopers te Haarlem, met foto's en tekeningen: Jan van Keulen. [s.n.], Haarlem, 1952, 119p (2de druk 1952 bij Meulenhoff). Ook vertaalde/bewerkte hij een aantal wijngidsen.

Met fotograaf Cas Oorthuys bracht hij fotoboeken uit.

M et zijn derde vrouw Eka Thoden van Velzen woonde hij in het eertijds buitenhuis van zijn ouders in Velsen-IJmuiden; later, na een oogziekte waardoor hij blind werd aan het linkeroog, in het Gelderse Doorwerth (1961). Hij werkte in beide plaatsen, waar hij ook weer vele vrienden ontving, als voorheen als literair criticus mee aan De Groene, schreef recensies voor De Waarheid en bezocht als afgevaardigde enkele congressen van de Wereldvredesraad. Kelk was nooit iemand die zijn linkse sympathieën verborgen hield, al bleef hij vooral de gevoelssocialist. [TdV]

Zijn gehele oeuvre werd bekroond met de Marianne Philips-prijs 1961 à 500 gulden (wat anno 2012 een waarde had van c. € 1466,- ).

Over C.J. Kelk

Constant van Wessem. Mijn broeders in Apollo. Lliteraire herinneringen en herdenkingen. A.A.M. Stols, 's-Gravenhage, 1941. Bevat artikelen over: 1. Jean Cocteau; 2. Frederik Chasalle [= Constant van Wessem]; 3. C.J. Kelk; 4. J.J. Slauerhoff; 5. Hendrik de Vries; 6. H. Marsman; 7. E. Du Perron; 8. J.F. Otten.

C.J. Kelk. Ik kéék alleen. Open kaart-reeks. Desclée de Brouwer, Brugge / Utrecht, 1968. 159 p., [11] p. pl. Herinneringen.

C.J. Kelk. De man van Kos. Eliance Pers, [Zandvoort], [1971]. Uitg. ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van de schrijver op 28 augustus 1971. Opl.: 50 genumm. ex. Essay?

C.J. Kelk. Wie ik tegen kwam. Nijgh en Van Ditmar, 's-Gravenhage, 1981. 184p. Memoires.

terug naar boven

Dichtbundels: (o.a.)
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

	Frederik Chasalle en C.J. Kelk. *Lampions in den wind*. Van Munster's Uitgevers Maatschappij, Amsterdam, 1921. 76p. Frederik Chasalle is het pseudoniem Constant van Wessem (1891-1954). Boek bevat prozapoëzie van Chasalle en gedichten van Kelk.

	Spelevaart. Oude en nieuwe verzen. Stols, Brussel, [1931]. 64p. Buiten de gewone oplage. werden 15 romeins genummerde ex. gedrukt.
	terug naar boven
	*Egel en faun. Gedichten*. De Ceder nr. 16. Meulenhoff, Amsterdam, [1947]. 41p.

	Aards vertier. Vlaamse pockets. Poëtisch erfdeel der Nederlanden nr. 38. Heideland, Hasselt, 1965. 80p. Bloemlezing uit de bundels Spelevaart (1931) en Egel en faun (1947), aangevuld met enige latere gedichten.

terug naar boven

Werken van C.J. Kelk over poëzie / literatuur / auteurs

De Nederlandse poëzie van haar oorsprong tot heden. Twee delen. Moussault, Amsterdam, 1948. Deel 2: 1880 tot heden: 431 p., [16] p. pl.

Leven van Slauerhoff. Van Kampen, Amsterdam, 1959. Omvang: 264 p. Verkorte heruitgave verscheen als Nijgh en Van Ditmar's paperback nr. 102. Nijgh & Van Ditmar, 's-Gravenhage/Rotterdam, 1971. Omvang: 157. 2de druk in de Forum Haganum-reeks, nr 14 bij BZZTôH, 's-Gravenhage, 1981. Omvang: 263 p.

C.J. Kelk en J.A. Meijers. Geschiedenis der Nederlandse letterkunde in vogelvlucht. Van Goor, Den Haag, 1961. 139p. (3de druk c. 1965). Schoolboek.

Zie ook: [Werken] over Kelk.

terug naar boven

Bloemlezingen:

Door C.J. Kelk medesamengestelde poëziebloemlezingen (hij stelde ook meerdere prozabloemlezingen samen).

Nieuwste dichtkunst. Samenstelling C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Uilenreeks nr. 1. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, [1934]. Omvang: 72 p. Tweede, vermeerderde druk [1936]; 4de [vermeerderde] druk [c. 1938] 80p. 5de druk [1940]. 7de druk [c. 1942]. 80p. KU Leuven meldt ook een Vlaamse uitgave: Het Getij, Antwerpen-Mortsel, 1934.

Middel-Nederlandsche lyriek. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. De Uilenreeks nr. 3. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, 1934. 78p. 2de druk c. 1938. 3de druk c. 1940.

Klik op omslag voor grotere afbeelding

	*Moderne lyriek*. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Uilenreeks no. 16. Bigot en Van Rossum, Amsterdam, [1935]. 71p.; 4de druk verscheen na uitkomen Uilenreeks nr. 41. 5de druk [19??].

	Poëzie uit den pruikentijd. Een bloemlezing. Bijeengebracht en toegelicht door Anton van Duinkerken en C.J. Kelk. De Uilenreeks nr. 28. Bigot en van Rossum, Amsterdam, [1937]. 78p.

Stekelbaarzen en hekelvaerzen. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Bigot & Van Rossum, Amsterdam, [1938]. Uilenreeks no. 32. 68p.

	*De liefde zingt in verzen*. Bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool. Uilenreeks no. 43. Bigot & Van Rossum, Amsterdam, 1941. 95p. [Dit NPE-lemma bevat informatie over herdrukken van de Uilenreeksbundels].

	*Zeventien dichters*. Inleiding C.J. Kelk. ABC/Querido, Amsterdam, 1952. 112p. Eerste jaarboekje in de serie Singel 262, verschenen van 1952 tot 1990.

	Nederlandse poëzie van de 20ste eeuw. [Van Holst tot heden]. Samengesteld door C.J. Kelk en Bert Voeten. Prisma-boeken, nr. 368. Het Spectrum, Utrecht / Antwerpen, [1958]. 224p.

Poëzie van C.J. Kelk is in deze bloemlezingen aangetroffen:

Nieuwe geluiden. Van Loghum Slaterus en Visser, Arnhem, 1924.
Erts. Letterkundige Almanak 1926. S.L. van Looy, Amsterdam, [1925].
"Hoog het glas!" "Boek en Periodiek", R.J. Goddard, Den Haag, [1927].

Kent uw dichters! Meulenhoff, Amsterdam, [1933].
Jonge most. Van Dishoeck, Bussum, [1936].

Moderne Nederlandsche religieuze lyriek. De Tijdstroom, Lochem, [1942], 2de herziene druk.
Levende dichters. U.-M. "West-Friesland", Hoorn, 1946.

Liefdespoëzie. Bron N.V., Assen, [1950].
Balladen en refereinen. Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen, 1953.
Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 2: 1900-1940. Meulenhoff, Amsterdam, 1953.
Dichters Omnibus. Tweede bloemlezing. [Esso Nederland N.V.], ['s-Gravenhage], 1956 [=1955].
De Muze en het meisje. VBBB, [Amsterdam], 1957.
Muziek en poëzie. Bruna, Utrecht, 1959 (tweede [gewijzigde] druk).

De muze viert feest. VBBB, [Amsterdam], 1960.
De muze op school. VBBB, [Amsterdam], 1961.

Het groot jaargetijdenboek. Orbis en Orion, Beveren, 1971.
Groot Gezinsverzenboek. Lannoo, Tielt/Amsterdam, 1976.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1979.

Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten. Elsevier Manteau, Amsterdam/Antwerpen, 1982.
Uit de school geklapt. Koninklijke PBNA, Arnhem, 1983.
Spiegel van de Nederlandse poëzie. Meulenhoff, Amsterdam, 5e editie, 1984.
Dichters door dichters. BZZTÔH, 's-Gravenhage, 1986.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1987 (8e herziene druk).

Spiegel van de moderne Nederlandse poëzie. Meulenhoff/Kritak, Amsterdam/Leuven, 1992. 6e editie.
Groot verzenboek. Lannoo/Anthos, Tielt/Baarn, 5e herziene druk, 1992.
Geen dag zonder liefde. De Bezige Bij/Poëziecentrum, Amsterdam/Gent, 1994.
Die dag in mei vergeet ik niet. Prometheus/Bert Bakker, Amsterdam, 1995.
De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw. Bert Bakker, Amsterdam, 1996 (10e herziene druk).
Groot verzenboek. Lannoo, Tielt, 8e herziene druk, 1998.

Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten. Bert Bakker, Amsterdam, 2004.
Spiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst. Balans, Amsterdam, 2005.

terug naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

DBNL: C.J. Kelk
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=kelk001
[Bork, 2004] G.J. van Bork. 'Kelk, C.J.'. In: Schrijvers en dichters. DBNL, Leiden, 2006.
http://www.dbnl.org/tekst/bork001schr01_01/bork001schr01_01_0572.php
[TdV] Theun de Vries. 'C.J. Kelk / Thomas Beker 1901-1981'. In: Anton Korteweg en Murk Salverda (red.), 't Is vol van schatten hier... (2 delen). De Bezige Bij / Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Amsterdam / 's-Gravenhage 1986.
http://www.dbnl.org/tekst/kort006isvo01_01/kort006isvo01_01_0084.php

Lectuur-Repertorium. Deel 2. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1953.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 2. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1969.
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 2. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1981.

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan C.J. Kelkbevinden zich in:
British Library, Londen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Letterkundig Museum, Den Haag
Poëziecentrum Gent
Poëziecentrum Nederland

terug naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas