Enny IJskes-Kooger - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 04-12-2014 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Enny IJskes-Kooger

Geboren te:
Heerhugowaard, 14-04-1913
Gestorven te:
Alkmaar, 07-09-2010
Volledige naam:
Engeltje IJskes-Kooger
Naamsvarianten:
E. IJskes-Kooger; Emmy IJskes-Kooger;
Enny Kooger; E. Kooger; E. Yskes-Kooger.
Pseudoniemen: -

Bron foto: achterplat herdruk Een fluit van riet, 1989.

Dichter en bloemlezer.

Ze was gehuwd met Dirk IJskes.

Ze werd geboren als tweede dochter in een gereformeerd gezin. Haar vader was hoofdonderwijzer aan de christelijke lagere school. 'De dood van haar oudere zusje veranderde haar toekomstperspectief drastisch. Vanaf dat moment was ze voorbestemd om na de lagere school thuis in de huishouding te komen helpen; van 'doorleren' kon niets meer komen, al bood de boekenkast van haar vader, die hoofdonderwijzer was, de nodige compensatie.'¹

In haar vrije tijd ging ze naar de meisjesvereniging en de zangvereniging. Ook volgde ze jarenlang vioollessen. Haar eerste gedicht schreef ze na de geboorte van haar jongste dochter Corien.²

"Kerkelijk gekijf zette haar, bijna zestig jaar oud, tot dichten aan. Enny IJskes-Kooger behoorde tot de 'buitenverbanders', de groep gereformeerden die in 1967 buiten de vrijgemaakte kerk kwam te staan en in 1979 de Nederlands Gereformeerde Kerken oprichtte. "Maar die zie ik beslist niet als de enige goede kerk," zei ze in een interview. Dat stond IJskes ook zo tegen bij de 'binnenverbanders', de tegenpartij die na de breuk van 1967 binnen de vrijgemaakt-gereformeerde kerk bleef. 'Ik ben bang dat soms meer de kerk dan Christus in het middelpunt staat.' Toen in 1972, vijf jaar na de scheuring, een lezing van binnenverbander Kamphuis in haar woonplaats Heemskerk op een grote rel uitdraaide greep IJskes naar de pen."

"De gedichten, waarin ze de mannenbroederlijke twisten striemde en opriep tot verdraagzaamheid en oprechtheid, verschenen in de kerkbode [Kerkbode van Gereformeerde Kerken in Noord- en Zuid-Holland]. Die werd geredigeerd door Andries Sneep, directeur van uitgeverij Buijten en Schipperheijn waar nog hetzelfde jaar – 1972 – IJskes’ debuutbundel verscheen."³

naar boven

Met Nel Benschop, Klaas van Elsäcker, Co 't Hart en Bert Hofman vormde ze in 1985/1986 de redactie van Een veelstemmige melodie, een bloemlezing van nieuwe christelijke poëzie, een uitgave van 'Schrijvenderwijs', vereniging protestants-christelijke auteurs.

Haar gedichten waren vooral religieus van aard. Toch schreef ze ook aardsere verzen, zoals:

Vergeten

Je ziet ze bij iedere begrafenis,
de twee oude dametjes Jansen.
Ze zeggen, omdat het zo prachtig is,
die bloemen, die palmen, die kransen.

Ze sloffen wat moeizaam mee in de stoet
naar het graf, dat altijd zo ver is.
En ze ergeren zich aan de dominee,
die gewoon in z'n daagse colbert is

uit: Windveren (1992)

Hans Werkman: 'Nel Benschop en andere pastorale dichters als Enny IJskes-Kooger en Co 't Hart praten op rijm tegen een publiek dat helemaal niet weet van literaire normen of daar nauwelijks in geïnteresseerd is. Dat publiek wil troost uit de Bijbel en is ontroerd als die troost aangereikt wordt met behulp van rijm, maat en ritme, want dat zijn oervormen die de literatuur niet voor zichzelf mag reserveren, maar die overal ter wereld in alle mensen tot leven gewekt kunnen worden.'⁴

Ze is op dinsdag 14 september 2010 begraven op begraafplaats Duinrust te Beverwijk.

Over Enny IJskes-Kooger

E. Hofman. Dichtkunst, literaire kritiek en creativiteit in de Gereformeerde Gezindte, met schrijversportretten van Marius Nijsse, Nel Benschop, Enny IJskes-Kooger. De Banier, Utrecht, [1976]. 194p.

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

	Een fluit van riet Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1972. 92p. 3de druk 1973; 4de druk 1974; 9de druk 1977, Telos-reeks nr. 72; 11de druk 1979; 12de druk 1980; 14de druk 1982; 15de druk 1983; 16de druk 1986. herdruk 1989; herdruk 1993; 20ste druk 1997.

	Als glas in de zon Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1974. 64p. 3de druk 1975; 4de druk 1976; 5de druk 1976; 6de druk 1977; herdruk 1978; 8ste druk 1979; 11de druk 1984; 12de druk 1987, Telos-reeks nr. 77; 13de druk 1989.
	naar boven
	Dit is mijn troost. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1975. 64p.; 2de druk 1976; 3de druk 1977; 5de druk 1978, Telos [78]; 6de druk 1979; 7de druk 1980; 9de druk 1983; 11de druk 1988; 13de druk 19921; 14de druk 1994. Omslag 3de druk.

	De gouden horizon Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1978. 48p. 2de druk 1979; 3de druk 1979; 6de druk 1984, Telos nr. 112; 8ste druk 1992; herdruk 1997. Omslag 3de druk

	*Een lied in de morgen* Met foto's van D. Gorter Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1979. 63p. 2de druk 1980; 3de druk 1983; herdruk 1985.
	naar boven
	In Zijn schaduw Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1984. 48p. Telos-boek 171. 2de druk 1985; herdruk 1989; herdruk 1998. Omslag: herdruk 1989.

	Op stille wegen Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, [1989]. 48p. 2de druk 1989; 3de druk 1992; 4de druk 1996.

	Windveren Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, [1992]. 48p. Telos-reeks 2de druk 1993.
	naar boven

Bloemlezingen:

Door Enny IJskes-Kooger (mede-)samengestelde bloemlezingen

Oude schoolliedjes en opzegversjes. Verzameld door Enny IJskes-Kooger. [Illustraties Erik Houwer]. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 1985. 55p. Voor zangstem (melodieinstrument).

Een veelstemmige melodie. Een beknopte bloemlezing van nieuwe christelijke poëzie. [Redactie Nel Benschop, Klaas van Elsäcker, Co 't Hart, Bert Hofman en Enny Ijskes-Kooger. 'Schrijvenderwijs', Vereniging van Protestants-Christelijke Auteurs, [s.l.], 1986. 81p. Uitgave in samenwerking met de Schans, Werkendam.

Poëzie van Enny IJskes-Kooger is in deze bloemlezing aangetroffen:

Een veelstemmige melodie. 'Schrijvenderwijs', Vereniging van Protestants-Christelijke Auteurs, [s.l.], 1986.
Vrouwen dichten anders. Bert Bakker, Amsterdam, 2000.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

¹ Gedichtensite.nl. Christelijke gedichten. IJskes, Kooger Enny.
http://www.gedichtensite.nl/component/comprofiler/userprofile/
Enny%20IJskes%20Kooger
² Willemien Oranje. 'Een gesprek met de dichteres Emmy Ijskes-Kooger. Een fluit van riet. Nederlands Dagblad, 05-01-1974.
http://www.delpher.nl/nl/kranten/results?cql%5B%5D=%28ppn+exact+%22810209039
%22%29&coll=dddtitel
NN. Rectificatie. Nederlands Dagblad, 10-01-1974.
³ Gedichtensite.nl. Christelijke gedichten. IJskes, Kooger Enny.
⁴ Hans Werkman. 'Nel Benschop en het cliché'. Nederlands Dagblad, 05-11-1987.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010562615:mpeg21:a0116

DBNL: Enny IJskes-Kooger
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=ijsk001
Familiebericht. Nederlands Dagblad, 10-09-2010.
http://www.nd.nl/images/library/PDF/NDAG-20100910-01008007.pdf
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 3. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1981.
NN. 'De plaats van de Kerk. Nederlands Dagblad, 24-12-1976.'
Hans Werkman. 'Enny IJskes-Kooger'. Lettergrepen 154. Nederlands Dagblad, 30-09-1992.
Redactie Cultuur. 'Enny IJskes-Kooger (97) overleden'. Nederlands Dagblad, 10-09-2010.
http://www.nd.nl/artikelen/2010/september/10/enny-ijskes-kooger-97-overleden

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Enny IJskes-Kooger bevinden zich in:

Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen

naar boven

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas