L.M. Hermans - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 01-04-2014 - redacteur: Natasha Gerson
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

L.M. Hermans

Geboren te:
Amsterdam, 21-07-1861
Gestorven te:
Arnhem, 15-09-1943
Volledige naam:
Louis Maximiliaan Hermans
Naamsvarianten:
Louis M. Hermans
Pseudoniemen: -
Jantje Paradijs Corneliszoon;
Max

Foto: Louis M. Hermans, 1886
Bron: International Institute of Social History (Amsterdam)

Journalist, uitgever, politicus en dichter.

Louis M. Hermans werd geboren in een Amsterdamse theaterfamilie. Een aangetrouwde oom en medespeler van zijn ouders was de Haagse Hendrik Beem (1822-?), die optrad als 'Leevende Dichtmachien' in Scheveningen.

Na de lagere school had Louis Hermans verschillende baantjes, zoals loopjongen en kelner, en verbleef hij korte tijd in Parijs, voordat hij ook, tijdelijk, voor het podium koos: Als aangever in het gezelschap van David Tobias Bamberg, hofentertainer, vader van Theo Bamberg, beter bekend als de grote goochelaar Okito. Lang duurde dat niet, en Louis kwam in 1883 terug naar Amsterdam en werkte in verschillende winkels. Hij richtte in 1888 de personeelsvakbond 'Fraternitas' op, die zich aansloot bij de Sociaal-Democratische Bond (SDB). Tegelijkertijd schreef hij onder het pseudoniem Max zg cursiefjes –tegenwoordig, columns, soms in dichtvorm- voor het SDB-blad Recht voor Allen.

De kleine stukjes in Recht voor Allen waren het begin van Hermans lange loopbaan als bezoldigd en onbezoldigd sociaal-democratisch propagandist in verschillende hoedanigheden, en later zelfs Tweede Kamerlid. Bij zijn lange en vele voordragen stond hem zijn spraakgebrek blijkbaar niet in de weg, terwijl dit toch behoorlijk hevig moet zijn geweest. Louis de Visser,de CPN-voorzitter en latere verzetsstrijder gaf zijn merkwaardige spreekwijze in zijn vooroorlogse Herinneringen aan mijn Leeven fonetisch weer: "Ja, mijnheeg de voogzitteg, ik, Heggemans! De spgeekeg is blijkbaag het spgeekwoogd veggeten, al is de leugen nog zo snel, de waagheid achteggaald hem wel!"

Het productiefst met dichten (en voordragen daarvan) was Hermans in de periode 1892-1909, toen hij eerst het satirische blad De Roode Duivel bezorgde en daarna verschillende andere bladen. In 1893 gaf hij de bundel met gedichten St Domela Nieuwenhuis uit, een jaar later die over P.J. Troelstra (gedrukt bij Roode Duivel-drukker Excelsior, heruitgaves 1903).

Als uitgever en redacteur van de Roode Duivel werd hij eind 1895 tot een jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens majesteitsschennis: Hij had koningin Emma en Wilhelmina afgebeeld als onderdeel van een circusparade met het onderschrift 'Komt dat zien, komt dat zien'. Hij verdedigde zichzelf, volgens De Tijd, met het verweer dat het helemaal geen belediging was, want 'acrobatiek is toch een eerzaam beroep, ja een echt beroep!'

In 1885 had Frederik van Eeden in De Nieuwe Gids onder het pseudoniem Cornelis Paradijs in zijn Grassprietjes, of liederen op het gebied van Deugd, Godsvrucht en Vaderland afgerekend met de stichtelijke kwezelspoëzie tot dan toe. Hermans, als Jantje Paradijs Corneliszoon, persifleert van Eeden's Thoreau-idealen twaalf jaar later in Boterbloempjes.... Hoe hij Van Eeden zo gek kreeg om daar het voorwoord voor te schrijven is niet duidelijk, zelfs niet of de 'Cornelis Paradijs' van het voorwoord wel echt Van Eeden is.

Tijdens zijn gevangenisstraf –na een half jaar werd hij vrijgelaten wegens goed gedrag- raakte Hermans geïnteresseerd in het lot van gedetineerden en deed hij onderzoek naar wantoestanden in de volkshuisvesting. Hij trouwde kort daarop met Augusta Kleine, en kreeg een dochter, Louisa, de latere kinderboekenschrijfster. Daarna werd Hermans wat bedaagder. Hij kwam in de Amsterdamse Gemeenteraad en werd vervolgens Tweede Kamerlid voor De SDAP, de 'ouwewijvenclub' die hij eerst had bestreden. "Van zijn politieke gedichten kan de literaire betekenis niet hoog aangeslagen worden, hoeveel succes hij er ook mee gehad mag hebben" schreef Albert F. Mellink in 1987 zuinigjes in het BWSA, de 'Who’s who’'van de Socialistische Arbeidersbeweging. Literair hoogstaand misschien niet. Maar wel bestendig.

Nop Maas constateert in 1998 in De Parelduiker 'Satirische tijdschriften in Nederland', dat weinig negentiende eeuwse humor de tand des tijds zo goed wist te weerstaan als Hermans De Roode Duivel. Terwijl de meeste satire van destijds voor de moderne lezer volstrekt zouteloos en onbenullig overkomt geldt volgens hem voor Hermans werk: "Je kunt het ook nu nog met plezier lezen: omdat het teksten bevat die door verontwaardiging en het goed recht van de verongelijktheid geïnspireerd zijn; omdat het tegen de waardering van de officiële geschiedenis ingaat; omdat het allerlei roddel en laster biedt die leven brengen in het verleden."

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Boterbloempjes, of liederen op het gebied van kolonisatie naar Bussum, Blarikum, Lunteren en wat dies meer zij, in vier afdeelingen. Met een geschiedenis van dit werk door L.M. Hermans, en een voorrede door Cornelis Paradijs [= Frederik van Eeden]; alles te zamen opgedragen aan Dr. Frederik van Eeden. [Onder pseudoniem Jantje Paradijs Corneliszoon]. Vredevoogd, Groningen, [1902]. 68p.

De eerwaarde vaders anarchisten van de orde van Sint Domela in vijftig sonnetten bezongen. Drukker Excelsior, 1893. Herdruk bij H.A. Wakker & Co., Rotterdam, 1903.

De eerwaarde vaders sociaal-democraten van de orde van Z.M. Pieter Jelles den Eerste, in dicht en ondicht bezongen. Drukker Excelsior, 1894. Herdruk bij L. de Boer, Amsterdam, 1903.

In Abraham's schoot. Koalitiegedichten uit het politieke Kanaän. Met 110 afbeeldingen van Alb. Hahn. D. Buys Dz., Amsterdam, 1903 [Overgenomen van uitgeverij Gebroeders E. & M. Cohen?].

Van de dorpspastorie naar het torentje. Leven en lotgevallen van doctor Abraham Kuyper. Anti-revolutionair heldendicht. Masereeuw & Bouten, Rotterdam, 1903. 40p.

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van L.M. Hermans is in deze bloemlezing aangetroffen:

Dichters over dichters. Sijthoff, Amsterdam, 1986.

naar boven

Bronnen

Foto: collectie International Institute of Social History, Amsterdam.
http://socialhistory.org/
Louis de Visser. Herinneringen uit mijn Leeven. Pegasus Amsterdam, 1939 (pag 151-52)
F.W.S. van Thienen. Het Doek gaat op. De Haan, Bussum, 1969 (dl I, blz 123-24)
Dagblad de Tijd. 12 december 1895, pag 2.
Brinkman's Catalogus 1901-1910.
DBNL: Louis M. Hermans
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=herm007
P.J. Meertens en Albert F. Mellink. 'Hermans, Louis Maximiliaan'. In: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland 2. 1987. Hermans, http://socialhistory.org/bwsa/biografie/hermans-l
Eerste Kamer der Staten-Generaal: L.M. Hermans (SDAP)
http://www.eerstekamer.nl/persoon/l_m_hermans_sdap

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan L.M. Hermans bevinden zich in:
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas