versie: 07-03-2017 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

---

F.W. van Heerikhuizen Geboren te: Enschede, 05-08-1910 Gestorven te: Velp, 18-02-1969 Volledige naam: Frederik Wilhelm van Heerikhuizen Naamsvarianten: Frits van Heerikhuizen Pseudoniemen: - Foto: Frits van Heerikhuizen, vóór 1954*

Essayist, literatuurhistoricus, biograaf, dichter, bloemlezer, toneelschrijver, vertaler.

Een van de drie zonen van leraar Herman Cornelis van Heerikhuizen (1880-1915) en Catharina Hermina Rietmeijer (ca. 1882-na 1963). De andere zonen heetten Herman (1909-1932) en Johan (1914-1920).

Frits van Heerikhuizen studeerde Nederlands aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam. hij was werkzaam als leraar Nederlands aan de Rijks H.B.S. te Goes (vanaf 1938) en aan het Rhedens Lyceum te Velp (vanaf circa 1957).

Onduidelijk is of hij ook in Goes woonde: meerdere bronnen geven als zijn woonplaats Bussum op, zowel vóór als tijdens zijn leraarschap in Zeeland. Een mogelijke verklaring is dat hij officieel bij zijn alleenstaande moeder in Bussum bleef wonen; hoe het ook zij: in 1963 woonde zij te Velp, waar Frits werkzaam was.

In 1942 stelde hij de bloemlezing Stille Opmars. Verzen van de nieuwe generatie in Nederland samen. Rond dit boek ontstond een literaire rel. In het boek waren geen verzen van Bertus Aafjes en Eric van der Steen opgenomen. In de inleiding werd hun werk door Van Heerikhuizen als 'mateloos overschat' bestempeld. Ook ontbreken opvallend veel andere bekende 'jonge' dichters. Wel plaatste Van Heerikhuizen zeven eigen gedichten en poëmen van een aantal onbekende dichters. Dit alles ingeleid met een dertig pagina's tellend voorwoord, waaraan velen zich stoorden: van nazipropagandisten Martien Beversluis en A.F. de Mirande tot de latere conentratiekampgevangene Ed. Hoornik, de onafhankelijke J.W.F. Werumeus Buning en verzetsman K. Heeroma, oftewel Muus Jacobse.

Vestdijk over hem in Zuiverende Kroniek (1956): "Waar zijn poëzie over het algemeen wel de erkenning heeft gevonden, die zij in haar sympathieke bescheidenheid verdient, daar oordelen velen hem als criticus van zijn mede-'jongeren', aanmatigend, koppig en rancuneus."

naar boven

In 1943 had Van Heerikhuizen het plan opgevat om met Adriaan Morrien na de bevrijding het tijdschrift Criterium (1940-1942) nieuw leven in te blazen. Omdat de beoogd uitgever, John Meulenhoff, bezwaar had tegen Van Heerikhuizen 'als literaire figuur', werd hij niet in de latere redactie opgenomen. Wel leverde hij als medewerker essays aan.

Van Heerikhuizen schreef meerdere literatuurgeschiedenissen en schrijverstudies. Hij verzorgde van 1946-1966 herziene drukken van de oorspronkelijk in 1908-1917 verschenen vijfdelige schoolbloemlezing Een nieuwe bundel. Bloemlezing van Nederlandsche poëzie en proza voor de hoogere klassen van gymnasia, hoogere burgerscholen en voor zelfstudie van K.H. de Raaf. In 1961 promoveerde Van Heerikhuizen op een proefschrift over het werk van Arthur van Schendel in de letteren en wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam.

Hij verzorgde ook enkele vertalingen uit het Duits, van Rilke (deels samen met A. Marja), Ernst Jünger en Stefan Zweig.

Het Vrije Volk, 19 februari 1969: "De neerlandicus dr. F. W. van Heerikhuizen is dinsdagmorgen tijdens het eerste lesuur op het Rhedens lyceum te Velp op 58-jarige leeftijd aan . een hartverlamming overleden. Zijn les in de vierde klas van de H.B.S. was nauwelijks begonnen of de heer Van Heerikhuizen werd onwel. Ontstelde leerlingen waarschuwden de rector drs. L. Meermans. Slechts enkele minuten later overleed de docent, die bij zijn leerlingen zeer gezien was."

Frits van Heerikhuizen was medewerker aan onder meer Forum, Criterium en Groot Nederland. Hij is op zaterdag 22 februari 1969 te Dieren gecremeerd.

naar boven

---

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Tussen twee zomers. Verzen. Van Dishoeck, Bussum, 1936. 64p.

De poort. Verzen. Balkema, Amsterdam, 1941. 62p.

In afwachting. Verzen. Bayard Pers [= F.G. Kroonder], [Bussum], [1944]. 44p. Clandestien. De Jong nr. 367. Oplage 550 ex.

Als de wind ophoudt. Sijthoff, Leiden, 1966. 47p. Aurea-reeks.

naar boven

Andere genres

Rainer Maria Rilke. Leven en werk. Kroonder, Bussum, 1946. 320p., [11] bl. pl.

Overzicht van de wereldletterkunde. Deel I [tot omstreeks 1800]. Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels, Amsterdam, 1947. 141p.

Overzicht van de wereldletterkunde. Deel II [van omstreeks 1800 tot heden]. Vereeniging ter bevordering van de belangen des Boekhandels, Amsterdam, 1948. 221p.

In het kielzog van de Romantiek. Studies over nieuwe Nederlandse poëzie. F.G. Kroonder, Bussum, 1948. 225p.

Spiegel der eeuwen. De Nederlandse letterkunde in haar ontwikkeling. Brusse, Rotterdam, 1949. 207p.

Gestalte der tijden. De wereldletterkunde in hoofdtrekken. 1. Van de vroegste tijden tot ongeveer 1825. A.W. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij, Leiden, 1951. 311p. [Deel 2 in 1956].

De strijd van Aart van der Leeuw. [Omslagontwerp van M. Kempers]. J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1951. IX, 164 p. Biografie.

Gestalte der tijden. De wereldletterkunde in hoofdtrekken. 2. De nieuwste tijd (van ongeveer 1825 tot heden). A.W. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij, Leiden, 1956. 431p. [Deel 1 in 1951].

Het werk van Arthur van Schendel. Achtergronden, karakter, ontwikkeling. J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1961. 479 p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam.
Ongewijzigde herdruk bij Reflex, Utrecht, 1978. 479p.

Albert Verwey. Desclée De Brouwer, [Brugge], 1963. 65p. Ontmoetingen nr. 48. Monografie.

Arthur van Schendel. Pessimist tegen wil en dank. [Uitg. met een inleiding door F.W. vamn Heerikhuizen]. A.W. Sijthoff, Leiden, 1969. 115p. Literaire verkenningen. Vierde tijdvak.

naar boven

---

Bloemlezingen:

Door F.W. van Heerikhuizen samengestelde bloemlezingen

E. J. Potgieter. Poëzie en proza. Met inleiding en aantek. door F.W. van Heerikhuizen. C.A.J. van Dishoeck, Bussum, 1941. 96p. Dishoeckjes nr. 45. Online in DBNL.

Stille opmars. Verzen van de nieuwe generatie in Nederland. Verzameld en ingeleid door F.W. van Heerikhuizen. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1942. 142p. Verschenen juni 1942.

Een nieuwe bundel. Bloemlezing van Nederlandsche poëzie en proza voor de hoogere klassen van gymnasia, hoogere burgerscholen en voor zelfstudie. Dl. 1.
. K.H. de Raaf. Brusse, Rotterdam, 1947. VI, 312p. 10e druk, herzien door F.W. van Heerikhuizen. 11 herz. druk 1949, VI, 319p. 12de herz. druk 1953, VI, 297p. 13de herz. druk 1959, VII, 296p. Eerste druk [1908]. 5de herz. druk 1919 online op Delpher.

Een nieuwe bundel. Bloemlezing van Nederlandsche poëzie en proza voor de hoogere klassen van gymnasia, hoogere burgerscholen en voor zelfstudie. Dl. 2. K.H. de Raaf. Brusse, Rotterdam, 1948. VIII, 348p. 12e druk herzien door F.W. van Heerikhuizen. 13de herziene druk 1952, VII, 328p. 14de herz. druk 1957, VIII, 328p. 15de herz. druk 1962, VIII, 328p. Eerste druk [1909]; 5de herz. druk 1916 online op Delpher.

Een nieuwe bundel. Bloemlezing van Nederlandsche poëzie en proza voor de hoogere klassen van gymnasia, hoogere burgerscholen en voor zelfstudie. Dl. 3: Dertiende tot achttiende eeuw. K.H. de Raaf. Brusse, Rotterdam, 1946. IX, 490 p. 6e druk herzien door F.W. van Heerikhuizen. 7de door Van Heerikhuizen herziene druk 1948, IX, 490p. 8ste herz. druk 1951, XII, 464p. 9de herz. druk 1955, XII, 460p. 12de herz. druk 1966, XII, 460p. Eerste druk 1914.

naar boven

Een nieuwe bundel. Bloemlezing van Nederlandsche poëzie en proza voor de hoogere klassen van gymnasia, hoogere burgerscholen en voor zelfstudie. Dl. 4: Achttiende en negentiende eeuw. K.H. de Raaf. Brusse, Rotterdam, 1947. X, 392p. 5e druk herzien door F.W. van Heerikhuizen. 7de herz. druk 1958, XI, 364p. Eerste druk 1915. 2de druk 1922, online op Delpher.

Een nieuwe bundel. Bloemlezing van Nederlandsche poëzie en proza voor de hoogere klassen van gymnasia, hoogere burgerscholen en voor zelfstudie. Dl. 5: Van 1880 tot onze tijd. K.H. de Raaf. Brusse, Rotterdam, 1947. XXIV, 664 p. 5e druk herzien door F.W. van Heerikhuizen, met medew. van N.A. Donkersloot. 6de herz. druk 1952, XXIV, 679p. 7de herz. druk 1956, XXXVIII, 678p. 8ste herz. druk 1960, XXXII, 704p. Eerste druk 1917.

Ziel en gedachte. Bloemlezing uit de wereldletterkunde. Deel 1. Van de vroegste tijd tot ongeveer 1825. Samengesteld door] F.W. van Heerikhuizen. Sijthoff, Leiden, 1952. 392p., [24] bl. pl. Index in dl 2.

Ziel en gedachte. Bloemlezing uit de wereldletterkunde. Deel 2. De nieuwste tijd (± 1825-heden). [Samengesteld door] F.W. van Heerikhuizen. Sijthoff, Leiden, 1954. 464p. Index in dl 2.

naar boven

Poëzie van F.W. van Heerikhuizen is in deze bloemlezingen aangetroffen.

Rotterdam in de litteratuur. Hollandia, Baarn, [1940].
Dichters van dezen tijd. Van Kampen, Amsterdam, 1941 (14de herz. druk).
Twee lentes. A.A.M. Stols, Rijswijk, 1941.
Moderne Nederlandsche religieuze lyriek. De Tijdstroom, Lochem, [1942], 2de herziene druk.
Stille opmars. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1942.
Twee recht, twee averecht. De Driehoek, 's-Graveland, [1942].
Gedichten over Holland. [Weduwe Marsman], London, 1943.
Lof van den Arbeid. Querido, [Amsterdam], [1943].
Levende dichters. U.-M. "West-Friesland", Hoorn, 1946.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen, Amsterdam, 1947 (15de herz. druk).
Dichters van dezen tijd. Van Kampen, Amsterdam, 1948 (16de herz. druk).
De Muze op reis. CPNB, [s.l.], 1950.
Dichters van dezen tijd. Van Kampen, Amsterdam, 1950 (17de herz. druk).
Dichters van dezen tijd. Van Kampen, Amsterdam, 1951 (achttiende [herziene] druk).
Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 2: 1900-1940. Meulenhoff, Amsterdam, 1953.
Ongerijmde rijmen. Spectrum, Utrecht, 1954.
Ongerijmde rijmen. Spectrum, Utrecht, 1960 (2de [=3de] verm. druk).
Dichters omnibus. Zestiende bloemlezing. [Esso], [Den Haag], 1970 [=1969].
Spiegel van de Nederlandse poëzie. Meulenhoff, Amsterdam, 1979.
Poëziebrevier. De Fontein, Baarn, 1981.
Spiegel van de Nederlandse poëzie. Meulenhoff, Amsterdam, 5e editie, 1984.
Amsterdam dus. Thomas Rap, Amsterdam, 1991.
Een engel zingend achter een pilaar. Sdu, Den Haag, 1992.

naar boven

---

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

* Foto uit: Lectuur-Repertorium, 1954.

DBNL: F.W. van Heerikhuizen.
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=heer014
Lectuur-Repertorium. Deel 3. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1954.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 3. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1970.
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 2. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1981.
Archieven Burgerlijke Stand.

naar boven

Piet Calis. De vrienden van weleer. Schrijvers en tijdschriften tussen 1945 en 1948. Meulenhoff, Amsterdam, 1999. 430 p. http://www.dbnl.org/tekst/cali002vrie01_01/cali002vrie01_01.pdf
G.J. van Bork. F.W. van Heerikhuizen. Schrijvers en dichters (dbnl biografieënproject I), 2003-2006.
http://www.dbnl.org/tekst/bork001schr01_01/bork001schr01_01_0454.php
Mario Molegraaf. Zeeuwse schrijvers 84: F.W. van Heerikhuizen. Zeeland geboekt, 25-06-2016.
http://zeelandboeken.pzc.nl/?p=18416

C.H. van Heerikhuizen-Rietmeijer en F.W. van Heerikhuizen. Familiebericht. Twentsch Dagblad Tubantia en Enschedese Courant, 23-12-1932.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAEN01:000051408:mpeg21:a0042
J. Greshoff. Letterkundig leven in Nederland. Overzicht der letterkunde in 1937. Er is een eerwaardig gemiddelde. De jeugd gaf weinig goeds. De Sumatra Post, 12-02-1938.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010383862:mpeg21:a0198
NN. Benoemd. [Over benoeming F.W. van Heerikhuizen tot leraar aan de Rijks H.B.S. te Goes. De Gooi en Eemlander, 30-09-1938.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011154650:mpeg21:a0096
NN. Middelbaar onderwijs. [Over verlenging tijdelijke benoeming tot leraar te Goes]. Algemeen Handelsblad, 16-08-1939.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010665026:mpeg21:a0086

naar boven

F.W. van Heerikhuizen. Jonge oorlogsweduwe [gedicht]. De Noord-Ooster, 29-06-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMVEEN01:000086638:mpeg21:a0119
NN. Eerste nummer van 't maandblad "Hamer" vandaag verschenen. Een treinreis in dichtvorm [Over lang treingedicht van F.W. van Heerikhuizen]. Het Volk, 12-10-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011117658:mpeg21:a0168
NN. Benoemingen, ontslag, enz. [Over verlenging tijdelijke benoeming tot leraar te Goes]. Nederlandsche Staatscourant, 05-11-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000169457:mpeg21:a0002
NN. Rotterdam in de literatuur. Over bloemlezing van P.J.G. Hinneks. Algemeen Handelsblad, 08-12-1940. [Echte titel: Rotterdam in de litteratuur. Echte naam samensteller: Paul J.G. Huincks, pseudoniem van J.M. Lindemans].
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000052660:mpeg21:a0083
NN. Uit de Staatscourant. [Nieuwe benoeming tijdelijk leraar te Goes]. De Tijd, 19-09-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010929033:mpeg21:a0036
Martien Beversluis. Wie gaf toestemming tot het drukken van deze bederf-literatuur? De decadentie der Nederlandsche poëzie (naar aanleiding van de uitgave "Stille Opmars"). De misthoorn, 11-07-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010453758:mpeg21:p005
J.W.F. Werumeus Buning. De jongste poëzie. Een niet zeer gelukkige bloemlezing. De Telegraaf, 15-08-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110584031:mpeg21:a0133

naar boven

Gabriël Smit. Letterkunde. Bespreking van stille opmars. De Gooi-en Eemlander, 10-09-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010309914:mpeg21:a0076
Ed. Hoornik. De Muze buiten spel. Door de eenzijdigheid van den samensteller is de bloemlezing "Stille Opmars" door F.W. van Heerikhuizen waardeloos. Algemeen Handelsblad, 12-09-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000052181:mpeg21:a0032
G.H. 's-Gravesande. Nieuwe bloemlezingen. op voorbeeld van Coster. Het Vaderland, 03-10-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010020421:mpeg21:a0118
A.F. Mirande. Stille opmarsch. Verzen van de nieuwe generatie in Nederland. Het Nationale Dagblad, 03-10-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011132692:mpeg21:a0083
Bertus Aafjes. Een stille opmarsch zonder zin. Bloemlezing uit het werk der nieuwe generatie. Tekort aan geest. De Tijd, 12-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989547:mpeg21:a0116
F.W. van Heerikhuizen. De waarde van het vers. Aan Bertus Aafjes. De Tijd, 21-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989555:mpeg21:a0114
Bertus Aafjes. [Aan] F.W. van Heerikhuizen. De Tijd, 21-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989555:mpeg21:a0114
K. Heeroma. Beoordeling van Stille opmars in de rubriek Bibliographie. De Gids, december 1942. In De Nieuwe Taalgids (jrg. 37, p. 46) gesignaleerd als:  "[Heeroma] meent dat de door de inleider gegroepeerde jongste generatie, gekarakteriseerd als 'nieuw-classicistisch', voorlopig 'een pure fictie' is."
http://www.dbnl.org/tekst/_taa008194301_01/_taa008194301_01_0030.php

naar boven

Bruno Weykamp. Stille Opmars... De Residentiebode, 08-04-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011063064:mpeg21:a0020
NN. De Stoep nummers 9-10. Maart 1943. Amigoe di Curaçao, 24-04-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010401585:mpeg21:a0037
NN. Enkele gedichtenbundels verkrijgbaar. [Over de Londenreeks of Londonreeks]. Amigoe di Curaçao, 09-05-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010403099:mpeg21:a0034
Theun de Vries. Poëzie, democratie en censuur. De Waarheid, 07-07-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000169571:mpeg21:a0021
NN. Familiebericht. Algemeen Handelsblad, 25-03-1947.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000046582:mpeg21:a0106
S. Vestdijk. Zuiverende kroniek. Essays. Meulenhoff, Amsterdam, 1956. VIII, 223p. (2de druk 1976).
NN. Groot en groots werk voltooid. Leeuwarder Courant, 30-01-1957.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010614624:mpeg21:a0097
B. Stroman. Hebben literairhistoricus en criticus gelijke taak? Aantekeningen bij Van Heerikhuizens Gestalte der Tijden. Algemeen Handelsblad, 12-10-1957.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000037836:mpeg21:a0213
B. Stroman. Werd Arthur van Schendel ouder dan elf jaar? Dr. F.W. van Heerikhuizen schreef hypothetisch portret. Algemeen Handelsblad, 10-07-1961.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000035599:mpeg21:a0196
F.W. van Heerikhuizen. Dr. van Heerikhuizen en Arthur van Schendel. Algemeen Handelsblad, 19-07-1961.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000035608:mpeg21:a0120
NN. Familiebericht. Algemeen Handelsblad, 16-12-1963.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000034463:mpeg21:a0089
NN. F.W. van Heerikhuizen (schrijver) overleden. Nieuwsblad van het Noorden, 19-02-1969.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011015468:mpeg21:a0043
NN. F.W. van Heerikhuizen overleden. De Tijd, 19-02-1969.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011238317:mpeg21:a0169
NN. Neerlandicus overlijdt tijdens les. Het Vrije Volk, 19-02-1969.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010956910:mpeg21:a0499
NN. F.W. van Heerikhuizen overleden. Algemeen Handelsblad, 19-02-1969.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000035516:mpeg21:a0128

Brenda Heringa. Literatuurgeschiedenis schrijven en onderzoeken: schijnbaar eenvoudig, maar praktisch onbegrensd. Comparatieve literatuurgeschiedenissen
uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Literatuurwetenschap MA, Universiteit Utrecht, Utrecht, 04-08-2010.
https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/179668/Scriptie%
20literatuurwetenschap%2006082010.pdf?sequence=1

naar boven

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan F.W. van Heerikhuizen bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen
Zeeuws Archief, Middelburg

naar boven

---

  Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:



Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2017