Home
dichters
jaarlijsten
bronnen
COLOFON

versie: 07-03-2017 - redacteuren: Willem Huberts en Bart FM Droog
Biografie | Spookbundel |Bloemlezingen | Google | Bronnen


Nico de Haas

Geboren te:
Amsterdam, 23-06-1907
Gestorven te:
1995
Volledige naam:
Nicolaas de Haas
Naamsvarianten:
N. de Haas
Pseudoniemen:
Bernhard Berger, Elkar Nickel





Foto: Nico de Haas, 1942*

Fotograaf, dichter, tekenaar, vormgever en architect.

Nico de Haas werd in een Amsterdams arbeidersgezin (zijn vader was loodgieter) geboren.

Vanaf zijn zeventiende levensjaar was hij actief in communistische en socialistische verbanden als Moker en Kreet der Jongeren. Hij volgde een opleiding bouwkunde aan de MTS te Haarlem. Met zijn toenmalige vriend Cas Oorthuys deed hij vrijwilligerswerk voor de Internationale Rode Hulp.

In het begin van de jaren dertig begon hij naam te maken als arbeidersfotograaf. Zijn foto's werden gepubliceerd in Afweerfront, het blad van de Inter­nationale Rode Hulp en in De Tribune, een communistisch tijdschrift. Hij maakte in die tijd deel uit van de 'Arfots', een groepering van arbeidersfotografen, waarvan Joris Ivens de Amsterdamse en Nico de Haas de Haarlemse afdeling leidde. In 1935 trad hij in dienst bij uitgeverij De Arbeiderspers, waar hij het weekblad Wij, ons werk, ons leven ging vormgeven. Gaandeweg ontwikkelde hij zich tot een der belangrijkste vertegenwoordigers in Nederland van de Nieuwe Fotografie.

naar boven

NSB

In november 1936 verliet hij de linkse kunstenaarsbeweging en trad hij als hoofdredacteur van de afdeling 'Kunst en Letteren' toe tot de redactie van het nationaalsocialistische Het Nationale Dagblad, het onder leiding van mr. M.M. Rost van Tonningen staande dagblad van de NSB.

De overgang van het socialisme naar het nationaalsocialisme was voor hem geen dramatische stap: hij was en bleef socialist, nu niet meer internationaal maar nationaal gericht.¹

Na de Duitse inval in mei 1940 was hij actief als hoofdredacteur van De vakbeweging, het blad van het NVV, van het volkse tijdschrift Hamer, en van Storm, het weekblad voor de Nederlandsche SS.


uit: Nationale Dagblad, 24-12-1941

De Haas was ook verantwoordelijk voor de vormgeving van het genazificeerde munt‑ en papiergeld, dat De Nederlandsche Bank (toen onder leiding van Rost van Tonningen) gedurende de Tweede Wereldoorlog uitbracht.

In 1942 was hij 'SS-Onderstormleider', en verzorgde in die hoedanigheid lezingen over onder andere "De SS en de Kultuurpolitiek."

naar boven

Dichter

Eeuwige Lente

Wij zijn soldaten in ons streven,
ons drijft een scherpe, koude wind,
maar aan het thuisfront bloeit het leven,
want daar draagt ied're vrouw een kind.

Wij zijn soldaten in ons wezen.
Ons drijft een stalen, sterken wil,
Maar in het land komt opgerezen
een pure jeugd, een leven pril.

Wij zijn soldaten in ons woeden,
wij groeten daaglijks makker Hein,
maar hoeveel onzer ook verbloeden
't Zal ieder jaar weer lente zijn!

Nico de Haas
uit Storm, 24-04-1942


In 1943 en 1944 verscheen een groot aantal gedichten van zijn hand in het genazificeerde literaire tijdschrift Groot Nederland.

Zijn gedichten kenmerkten zich door een parlando-stijl, die hij koppelde aan een mystieke en bezwerende toon. Hij trachtte het hogere en diepere in de wereld te verwoorden zonder te vervallen in allegorieën of mystiek. In zijn onderwerpskeuze getuigde hij van zijn sympathie voor het 'gewone volk' en zijn afkeer van de wereld der bourgeoisie.







Hij behoorde toen tot de kern van SS-leden die de redactie van het literaire tijdschrift Groot Nederland (opgericht in 1903) hadden overgenomen. De voornaamste leden waren naast De Haas Jan van der Made, George Kettmann Jr., Jan van Rheenen en Steven Barends. Deze groep ontwikkelde zich binnen het kader van de Arbeidsgemeenschap voor kunst, een mantelorganisatie van de Germaanse SS en stond indirect onder leiding van 'Voorman' J.H. Feldmeyer.

Wisten zij in 1942-1943 wat de 'eindoplossing van het joodse vraagstuk' concreet betekende? Een antwoord op die vraag ligt mogelijk besloten in een artikel dat De Haas in 1942 publiceerde en in een toespraak van Heinrich Himmler in 1943. Zie Storm. Blad der Nederlandsche SS,. 17-07-1942.

naar boven

Prozawedstrijd

Met Kettmann, Van Rheenen, Henri Bruning en Van der Made zat hij in de jury van een door de De Amsterdamsche Keurkamer uitgeschreven prozawedstrijd, waarbij naast de publicatie van het ingezonden werk (een roman of een novelle, in een oplage van 5000 ex, met royalty's) een bedrag van 1000 gulden te winnen was. Omgerekend naar 2015: ruim 6100 euro. Deze in mei 1944 uitgeschreven wedstrijd valt door het faillissement van de uitgeverij in het water.
Nederlandse Literatuurprijzen 1943

Dagblad van het Zuiden, 31 juli 1944: "Het departement van volksvoorlichting en kunsten deelt mede, dat de secretaris-generaal van dit departement voor het jaar 1943 prijzen heeft toegekend aan een aantal figuren op het gebied der letteren. Deze kunstenaars zijn Henri Bruning, Cor Bruyn, dr. D. Kalma, Nico de Haas, L. Roggeveen en mevrouw J. de Jong-Snijders van Wissekerke."
Nico de Haas kreeg de prijs voor zijn stukken over de volkse cultuur in Hamer.

Het bosch heeft ooren...

In 1944 was de nationaalsocialistische uitgeverij De Amsterdamsche Keurkamer van plan Nico de Haas' poëzie onder de titel Het bosch heeft ooren... te bundelen. Deze bundel is vanwege het faillissement van de uitgeverij nooit verschenen.

naar boven

Bevrijding: arrestatie en vlucht

Na Dolle Dinsdag trok De Haas met de Stormredactie naar Groningen. Bij de bevrijding van Groningen zou hij met Het Volk-hoofdredacteur Hendrik Lindt door het verzet gearresteerd zijn. Trouw, 9 mei 1945: "In Groningen moesten zij in de stelling toen de vijand naderde. SS-Unterscharführer Hendrik Lindt viel echter dien morgen van de trap. Zijn gezworen kameraad SS-Scharführer De Haas raapte hem met een 'hersenschudding' op, droeg hem naar bed, en verpleegde hem met zulk een toewijding dat hij vergat naar het front te 'stormen'. Nadat de Martinistad voor de Europeesche orde verloren was gegaan, heeft de vindingrijke Hendrik Lindt hun beider doodsbericht verspreid, maar de Nederlandsche vrijheidsstrijders hebben de heeren wel gevonden."

Na zijn arrestatie wist De Haas toch te ontkomen. Naar eigen zeggen zou hij na de bevrijding van Groningen op een herenfietsen zonder luchtbanden naar het zuiden zijn gefietst, en via Drenthe naar de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen zijn gevlucht.²

naar boven

Publicatieverbod

In oktober 1945 oordeelde de Eereraad voor de Letterkunde dat wegens zijn 'onvaderlandsche houding, gedurende de bezetting aangenomen', Nico de Haas van publicatie en openbaar optreden tot 1 januari 1951 was 'uitgesloten.' Dezelfde straf legde de Ereraad toen ook aan onder meer dichter-bloemlezer August Heyting en de bekende bloemlezer K.H. de Raaf op.

Vreemdelingenlegioen


Na de bevrijding van Nederland vestigde De Haas zich in Duitsland. Daarvandaan meldde hij zich aan bij het Franse Vreemdelingenlegioen, waar hij werk vond bij een foto‑ en filmeenheid. Hij bracht enige jaren als zodanig door in Vietnam en later in Algerije, destijds Franse koloniën.

Hij publiceerde in het Duits een novelle, Tha‑Kanee, die in 1960 en 1961 door Rolf Hochhuth in een bloemlezing van contemporain Duits proza werd opgenomen. In 1958 keerde De Haas terug naar Europa. Hij vestigde zich onder de naam Bernhard Berger in de Bondsrepubliek Duitsland, waar hij werkzaam was als architect. Hij ontwierp postkantoren en telefooncentrales voor de Duitse Bundespost. Daarnaast vervaardigde hij als kunstenaar muur­ schilderingen en plastieken. Hij overleed in 1995.

Informatie uit Frank van den Bogaard, Een stoottroep in de letteren: 'Groot Nederland', de SS en de Nederlandse literatuur (1942-1944). 's-Gravenhage 1987 en uit Gerard Groeneveld, Zwaard van de geest: het bruine boek in Nederland 1921-1945. Nijmegen 2001.

¹, ² Nico de Haas vertelde dit aan Frank van den Bogaard, die midden jaren De Haas thuis in Duitsland had opgezocht. Van den Bogaard verhaalde het op zijn beurt aan Willem Huberts.

naar boven

Over Nico de Haas

Barbara Henkes. Uit liefde voor het volk. Volkskundigen op zoek naar de Nederlandse identiteit 1918-1948. Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2005. 494p.
Samenvatting KB: "Henkes beschrijft hoe tijdens het interbellum en de bezettingstijd over nationale 'eigenheid' werd gedacht, welke politieke consequenties daaraan werden verbonden en welke opvattingen over cultuur, taal, ras en religie daarbij van invloed waren. Aandacht voor de volkskundigen Dirk Jan van der Ven, Jan de Vries, Nico de Haas en P.J. Meertens."

naar boven



Dichtbundel? Spookbundel
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]


In 1944 had George Kettmann Jr. van uitgeverij De Amsterdamsche Keurkamer het plan opgevat om een poëziereeks getiteld 'Voorteekens', bestaande uit 12 dichtbundels, uit te brengen. In het tijdschrift Groot Nederland verschenen in maart-juli 1944 voorpublicaties uit deze bundels. Tenminste drie delen zijn verschenen - de bundels van Steven Barends en de debuutbundel van Jaap Joppe.

Over de andere delen is in de loop der jaren enige verwarring ontstaan. Van tenminste één deel heeft een drukproef bestaan. Als boek is het echter niet verschenen. Het gaat hierbij om:

Nico de Haas. Het bosch heeft ooren... De Amsterdamsche Keurkamer, Amsterdam. Voorteekens-reeks nr. ?. Aangekondigd als te verschijnen in 1944.

Losse gedichten van Nico de Haas

'Stijgend kwik' en 'Het kind'. Groot Nederland, 15-02-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326178:mpeg21:a0013
'Salzburger barok'. Groot Nederland, 15-05-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326181:mpeg21:a0012
'Die nacht...' en 'Lichteffecten'. Groot Nederland, 15-07-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326031:mpeg21:a0008
'Nood'en 'misverstand'. Groot Nederland, 15-10-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326034:mpeg21:a0014
'Beden aan de uren des hemels voor een verloren vrouw'. Groot Nederland, 15-12-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326036:mpeg21:a0001
'Het bosch heeft ooren' en andere gedichten. [Tien gedichten]. Groot Nederland, 15-02-1944. Blz 62-70.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010326178
'AH'. De Landwachter, 22-12-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010448249:mpeg21:a0002

naar boven

Andere genres

Onder pseudoniem Elkar Nickel. De Regensteeg. Tekst en foto's. Nenasu, Leiden, [1939]. 64p. Online op Delpher. Novelle.

Tijdschriften onder hoofdredactie Nico de Haas

Hamer, 'volkskundig' maandblad | Storm, SS-weekblad

1940 | 1941 | 1942 | 1943 | (selectie)

Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap
. 01-10-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310521
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-11-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310522
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 02-12-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310523

1941

Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 02-01-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310524
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 02-06-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310529
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-09-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310532
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-10-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310533
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 03-11-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310534

naar boven

1942

Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 02-01-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310536
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-02-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310537
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 02-03-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203601
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-04-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310539
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-05-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310540
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-06-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310541
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-07-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310542
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-08-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310543
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-09-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310544
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-10-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203601
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap
. 01-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203602
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-12-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203603

naar boven

1943

Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-01-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203605
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-02-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203606
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-03-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203611
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-04-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203614
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-05-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203619
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-06-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203623
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-07-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203625
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 01-08-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203631
Hamer. Uitgave voor de Volksche Gemeenschap. 30-09-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBDDD02:000203636

naar boven

Storm - SS-weekblad onder hoofdredacteurschap Nico de Haas (selectie)
In januari 1943 werd hij opgevolgd door de van het Oostfront teruggekeerde SS-Onderstormleider H. van Etten. In september 1944 keert De Haas terug als hoofdredacteur. Hij zal die rol tot vlak voor de bevrijding blijven vervullen.

Storm. Blad der Nederlandsche SS. 03-04-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529482
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 10-04-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529483
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 17-04-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529484
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 24-04-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529485
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 01-05-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529486
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 08-05-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529487
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 15-05-1942 - bevat poëzie van De Haas
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529488
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 22-05-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529489
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 29-05-1942 (enz.)
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529490
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 17-07-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529497

 
Nico de Haas, blz 1: "Maar het is en blijft geknoei, want er is maar één werkelijke oplossing: de volledige en radicale uitdrijving van het heele jodendom uit de Germaansche wereld, naar een gebied, waar zij nog wèl onder Germaansche controle staan. Zoo een gebied is bijvoorbeeld het Oosten. Het ligt ver genoeg om de joden buiten het Europeesche leven te houden. Er is ruimte genoeg om ze te herbergen en er is werk genoeg, dat gedaan moet worden en binnen hun beperkte vermogens valt. Het is bovendien een gebied, dat binnen het kader der praktische mogelijkheden valt — en dat is wel het voornaamste!
De situatie is dan ook zoo, dat van nu af aan regelmatig transporten van joden naar het Oosten zullen gaan en wel in zoodanig tempo, dat op 1 Juni 1943 geen jood meer in Nederland zal worden aangetroffen."-

Dit roept natuurlijk de vraag op: wist De Haas wat er werkelijk in 'het Oosten' gebeurde? We weten het niet. Wel weten we dat alles daar op wijst - vooral door deze bewaard gebleven toespraak van Reichsführer Heinrich Himmler te Poznan, 4 oktober 1943:


"Ook wil ik aan u hier, in alle openheid, een zeer moeilijk punt noemen. Het moet tussen ons besproken zijn, en toch zullen we nooit in de openbaarheid hierover spreken.(...) Ik bedoel de ‘evacuatie van de Joden’, het uitroeien van het Joodse volk.

Dat zijn van die dingen die je zo makkelijk zegt. “Het Joodse volk wordt uitgeroeid”, dat kan ieder partijlid je vertellen: “Natuurlijk, staat toch in ons programma, we schakelen de Joden uit, uitroeien, natuurlijk, doen we, ha! Kleinigheidje”.

En dan komen ze allemaal, alle 80 miljoen brave Duitsers, en iedereen heeft zijn eigen fatsoenlijke Joden. Men zegt: alle anderen zijn zwijnen, maar dit is een prima Jood.

En niemand heeft toegezien, het moeten doorstaan. Onder ons zullen de meeste weten wat het is als 100 lijken bij elkaar liggen, wanneer er 500 liggen of wanneer er 1000 liggen. En dit doorgestaan te hebben en daarbij – afgezien van enkele uitzonderingen als gevolg van menselijke zwakten – fatsoenlijk gebleven te zijn, heeft ons hard gemaakt en is een roemrijke bladzijde in onze geschiedenis die niet beschreven is en niet beschreven zal worden." (...).

Vertaling: Kevin Prenger, 2005. Integraal op:
http://www.go2war2.nl/artikel/1236/
Toespraak-Himmler-in-Poznan-04-10-1943.htm?

 

naar boven

Storm. Blad der Nederlandsche SS. 07-08-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529500
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 18-12-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529519
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 25-12-1942
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529520
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 08-01-1943
Bevat op blz. 1 afscheidsartikel van Nico de Haas als hoofdredacteur.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529521

1944. De Haas weer hoofdredacteur.

Storm. Blad der Nederlandsche SS. 08-09-1944
In dit nummer staat De Haas weer vermeld als hoofdredacteur.
Redactieadres: Stadhouderskade 68, Amsterdam.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529621
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 15-09-1944
Redactieadres: Stadhouderskade 68, Amsterdam.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529622
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 22-09-1944
Redactieadres: Stadhouderskade 68, Amsterdam.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529623
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 29-09-1944
Redactieadres: Westersingel 44, Groningen.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529624
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 06-10-1944
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529625
Verschijnt wekelijks tot eind 1944:
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 22-12-1944
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529636

naar boven

1945. Wekelijks van 5 januari t/m 6 april

Storm. Blad der Nederlandsche SS. 05-01-1945
Redactieadres: Stoeldraaiersstraat 19, Groningen.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529637
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 12-01-1945
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529638
(...)
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 30-03-1945
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529649
Storm. Blad der Nederlandsche SS. 06-04-1945
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529650

naar boven


Bloemlezingen

Poëzie van Nico de Haas is in deze bloemlezing aangetroffen:

Rechts uit de flank. Flanor, Hilversum, 1990.
Online op: https://whuberts.home.xs4all.nl/publicaties/rechts.pdf

naar boven



Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.


* Collectie Willem Huberts. Fotograaf onbekend.
DBNL: Nico de Haas
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=haas009
NN. Boek en blad. Fotografie nummer van "De 8 en opbouw". Eindhovensch Dagblad, 05-03-1936.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMRHCE01:000059732:mpeg21:a0056
NN. Bond van kunstenaars ter verdediging van de culturele rechten. De Tribune, 02-07-1936.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010482322:mpeg21:a0050
Nico de Haas. Tekening Sterrennacht. Het Nationale Dagblad, 24-12-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011128820:mpeg21:a0183
NN. De vervolging der joden. Amigoe di Curaçao, 29-07-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010987207:mpeg21:a0032
NN. Bijeenkomst voor de pers te Vught. Nieuwe Apeldoornsche Courant, 04-11-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMCODA01:000159931:mpeg21:a0008
NN. In dienst der revolutie. [Over de wisseling der hoofdredacteuren bij Storm]. Algemeen Handelsblad, 13-02-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000042825:mpeg21:a0018
NN. Om der wille van het fatsoen. Wij nemen het op voor een niet-nationaal-socialist. Ergerlijk plagiaat in "Hamer". Volk en Vaderland, 25-06-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529779:mpeg21:a0076
NN. Geestelijk eigendom en plagiaat. Het Volk, 17-07-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011118665:mpeg21:a0048
NN. Groot-Nederland onder piratenvlag. De Vrije Kunstenaar, 15-10-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010448799:mpeg21:a0004
NN. De Heeren onder ekaaar. [Over mogelijk plagiaat door Nico de Haas]. De Vrije Kunstenaar, 15-10-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010448799:mpeg21:a0005
SS-redacteur. Geloof in het hart de sterkste kracht ter wereld. Algemeen Handelsblad, 23-12-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000043137:mpeg21:a0021
NN. Letterkundige prijsvraag. Het Vaderland, 13-05-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010021338:mpeg21:a0026
NN. Kring Amsterdam: Nico de Haas over "Ambtenaar, kunstenaar en criticus". De Nederlandsche jornalist, 15-07-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010493070:mpeg21:a0007
NN. Nederlandsche Literatuurprijzen 1943. Dagblad van het Zuiden, 31-07-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010325912:mpeg21:a0022
NN. Nederlandsche Literatuurprijzen 1943. Twentsch Nieuwsblad, 31-07-1944.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAEN01:000064883:mpeg21:a0009
NN. 'Wij zijn gesneuveld. Het Parool, 25-04-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010436458:mpeg21:a0007
NN. Niet dood, maar ondergedoken. [Over SS-Unterscharführer Hendrik Lindt en Nico de Haas. Trouw, 01-05-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010443552:mpeg21:a0004
NN. Helden van den kouden grond. Trouw, 09-05-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010442923:mpeg21:a0004
NN. Letterkundigen uitgesloten. Het Parool, 31-10-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000107074:mpeg21:a0034
NN. De zuivering van De Arbeiderspers. De zaak-Van Overbeek. Het Vrije Volk, 13-11-1947.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010949836:mpeg21:a0062
NN. De zuivering van De Arbeiderspers. Het Vrije Volk, 15-11-1947.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010949838:mpeg21:a0087

Frank van den Bogaard. Een stoottroep in de letteren. 'Groot Nederland', de SS en de Nederlandse literatuur (1942-1944). Stichting Bibliographia Neerlandica, 's-Gravenhage, 1987. 287p.
Gerard Groeneveld. Zwaard van de geest. Het bruine boek in Nederland 1921-1945. Uitgeverij Vantilt, Nijmegen, 2009 (2de druk - eerste druk 2001).

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Nico de Haas bevinden zich in:

Koninklijke Bibliotheek, Den Haag

naar boven


  Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:



Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners


© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2017

Webdesign Revan Barlas