Seth Gaaikema - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 22-10-2014 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Seth Gaaikema

Geboren te:
Uithuizen, 11-07-1939
Gestorven te:
Den Bosch, 21-10-2014
Volledige naam:
Seth Regner Gaaikema
Naamsvarianten:
S. Gaaikema; S.R. Gaaikema
Pseudoniemen: -

Site:
www.sethgaaikema.nl

Rechts: omslag programmaboekje Grepen uit
het Leven van familie Willekeur, [1971?]¹

zie: - Groninger dichters

Cabaretier, tekstschrijver, vertaler en dichter.

Hij was de zoon van twee doopsgezinde predikanten (ds. Gaaikema (ca. 1920) en ds. Tilly Gaaikema-Paul, 1910-1961). Gaaikema was getrouwd met zijn manager Peter Biemans (ca. 1953) en woonde op het einde van zijn leven in het Brabantse Schijndel.

Seth Gaaikema studeerde Nederlands in Groningen. Daar richtte hij in 1957 een studentencabaretgroep op. In 1958 schreef hij zijn lied dat Wim Kan in zijn oudejaarsconferènce gebruikte. De twee werkten jarenlang samen, maar hadden volgens Gaaikema een haat-liefde-relatie.

In 1961 tourt hij door Nederland en België met de solo-voorstelling Avondje Nederlands. Negen jaar later kwam zijn doorbraak met de voorstelling Tien Miljoen Geboden. Als cabaretier verwierf hij bij het grote publiek vooral bekendheid in de periode jaren tachrtig en negentig80 en 90 met zijn oudejaarsconferences, waarin hij de politiek op de hak nam.

In de eerste helft van 1987 gaf Gaaikema werkcolleges over kleinkunst aan de universiteit van Groningen. Hij maakte ook een proefschrift over kleinkunstteksten. Gaaikema kwam in zijn oudejaarsconférence van 1988 openlijk uit voor zijn homoseksualiteit.

Patrick van den Hanenberg, in het In Memoriam in De Volkskrant, 22 oktober 2014: 'Onder invloed van de stand-up comedy-golf was Gaaikema venijnig, alert en gedreven. De kwaadheid over rechts populisme kwam uit zijn tenen':

"Dit land vol? Vol zijn de snelwegen, de parkeerterreinen, de supermarkten, de drankwinkels, de autoshowrooms, de makro's, de disco's, de automatenhallen, de speel-goedzaken, de elektronicagroothandels en de meubel-boulevards, de keukencentra, de plavuizenpaleizen en de sterrenrestaurants. En de vliegtuigen op weg naar de landen waar de zon schijnt en waar het voor ons veilig is, die zijn vol. En wij zijn vol: volgevreten, volgezopen en voldaan!"

Uit: De wereld is stapelgek. Nou wij nog (1993)

Gaaikema, in een interview, januari 2014: 'Het gekke is, in de jaren negentig was ik 'uit'. Ik was niet fel genoeg, niet scherp genoeg. Dat vonden de critici. Desondanks ben ik doorgegaan. Nu ben ik weer 'in', omdat ik opkom voor de waarden waaraan de mensen behoefte hebben. Ik ben er een beetje trots op dat ik die vijfenvijftig jaar altijd mijn eigen weg ben gegaan.'²

Gaaikema vertaalde en bewerkte zestien musicals zoals My Fair Lady, Die Dreigroschen Oper, The Phantom of the Opera, Les Miserables, Evita en Miss Saigon. Voor dat werk ontving hij in 2001 de Kubus Oeuvre Award. Ook schreef hij eigen musicals zoals de Swingpop en Kuifje: de Zonnetempel. Daarnaast bracht hij dichtbundels, hertalingen van Heinrich Heine en liedjes uit. Zijn werk leverde hem de Culturele prijs van de provincie Groningen (1965, à fl. 1500,-), de Gouden Harp (1987) en de Musical Oeuvre Award (2001) op.

'De cabaretier en tekstschrijver nam in januari 2014 afscheid van het theater met de voorstelling 'Wat ik nog graag zou willen' . De laatste voorstelling was in Groningen.'[Telegraaf]

Op 21 oktober 2014 werd hij wegens hartklachten opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te Den Bosch. Hij overleed daar later die dag aan hartfalen.

naar boven

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

	Hoogachtend Seth De Prom, Baarn, 1985. 176p. Gedichten.

	Liever met jou De Prom, Baarn, 1996. 64p. 2de druk 1996; 3de druk 1997. Gedichten.
	naar boven

	Geef me de ruimte De Prom, Baarn, 2000. 77p.

	Verliefd & verloren Handboek voor verliefden Vrij naar Heinrich Heine [Hertaald door] Seth Gaaikema Rap, Amsterdam, 2003. 228p. Vert. van een keuze uit o.a.: Buch der Lieder.

	*Verliefd & verloren. Alle Robert Schumannliederen op teksten van Heinrich Heine in de Nederlandse hertaling van Seth Gaaikema. Strengholt United Media, Naarden, 2008. 89p., 2 cd's. Vert. van een keuze uit o.a.: Buch der Lieder*. Vertolkt door Maarten Koningsberger, aan de vleugel Marietta Petkova.

naar boven

Overige werken:

Alan Jay Lerner. My fair lady. Een musical naar Pygmalion van Bernard Shaw. [Vert. tekst Hubert Janssen en Alfred Pleiter. Bewerking liedjes Seth Gaaikema. Omslagontwerp Ad Werner]. Becht, Amsterdam, 1956. 158p. 2de druk [19??].
Vertaling van My fair lady, 1956.

Lionel Bart. Oliver! een musical vrij naar Charles Dickens' Oliver Twist. Nederlandse bewerking [naar het Engels door] Seth Gaaikema. Becht, Amsterdam, [1963]. 142p, [8] p. pl. Vertaling van Oliver!

Samuel & Bella Spewack. Kiss me kate. De gekuste feeks. A musical play. Vertaling Seth Gaaikema. De Bezige Bij, Amsterdam, 1964. 111p.

naar boven

Terug naar de bron. Elsevier Manteau, Amsterdam / Antwerpen, 1980. 193p. Cabaretteksten.

Seth Gaaikema. Een dromerige dag in mei. Seth Gaaikema ontmoet Heinrich Heine. [Ambo], [Baarn], [1981]. 207p. De Prom-boeken. Bewerking van ca. 175 gedichten uit: Das Buch der Lieder / Heinrich Heine. - Hamburg : Hoffmann und Campe, 1827. De gebonden uitgave verscheen in een oplage van 1000 genummerde en gesigneerde exemplaren.

Tilly Gaaikema-Paul. De preken van mijn moeder. Gekozen en ingeleid door Seth Gaaikema. De Prom, Baarn, 1983. 231p. 2de [gewijzigde] druk 1984, 231p.; 4de druk 1984; 5de druk 1984; 6de druk 1985.

Tilly Gaaikema-Paul. De preken van mijn moeder. Twee . Keuze en nawoord van Seth Gaaikema. De Prom, Baarn, 1984. 232p; 2de druk 1984.

naar boven

Publiek! Story, dialogen en songteksten. Muziek Bob Zimmerman. De Prom, Baarn, 1986. 117p. Musical.

Seth's kroniek
Vaderlandse geschiedenis in cabaretvorm 1977-1992. Redactie Seth Gaaikema en Joop Bromet [jaaroverzicht en reg. Joop Bromet].
La Rvière & Voorhoeve, Kampen, 1992. 160p.

Frederick Loewe en Alan Jay Lerner. My fair lady. Een musical naar Pygmalion van Bernard Shaw. In de Nederlandse bewerking van Seth Gaaikema. De Prom, Baarn, 1995. 115p.
Vertaling van My fair lady, 1956.

Alan Jay Lerner. My fair lady. Een musical naar Pygmalion van Bernard Shaw. [Vertaling uit het Egels: Alfred Pleiter; liedjes: Seth Gaaikema. Nederlandse Vereniging voor Amatheurtheater, Krommenie, [2000]. 83p.

Bertold Brecht. De driestuiversopera. In het Nederlands overgebracht [uit het Duits] door Seth Gaaikema en Ton Lutz. Nederlandse Vereniging voor Amatheurtheater NCA, Krommenie, [2001]. 74p. Vertaling van Die Dreigroschenoper, 1928.

naar boven

Bloemlezingen:

Poëzie van Seth Gaaikema is in deze bloemlezing aangetroffen:

Het land der letteren. Meulenhoff, Amsterdam, 1982.
Een kind, een kind is zoveel meer. Bosch & Keuning, Baarn, 1987.

Voor Moeder Boekje. Van Holkema & Warendorf, Houten, [1996].
Wij hebben hier een prima domineetje. Kok, Kampen, 1997.

naar boven

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

¹ Scan programmaboekje: antiquariaat Papyrus Oude Liefdes, Deventer.
² Barbara Plugge. 'Seth Gaaikema: 'Alles gezegd'. Afscheid van een groot cabaretier'. De Telegraaf, 14-01-2014.
Patrick van den Hanenberg. 'Prekerig maar oprecht. Postuum Seth Gaaikema (1939-2014)'. De Volkskrant, 22-10-2014.
NN. 'Seth Gaaikema (75) overleden'. NRC Handelsblad, 21-10-2014.
http://www.nrc.nl/nieuws/2014/10/21/seth-gaaikema-overleden/
NN. 'Cabaretier Seth Gaaikema (75) overleden'. De Volkskrant, 21-10-2014.
http://www.volkskrant.nl/binnenland/cabaretier-seth-gaaikema-75-overleden~a3773219/
NN. 'Seth Gaaikema overleden. De Telegraaf, 21-10-2014
http://www.telegraaf.nl/prive/23228736/__Seth_Gaaikema_overleden__.html

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Seth Gaaikema bevinden zich in:
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Groninger Archieven, Groningen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterkundig Museum, Den Haag
Poëziecentrum Gent
Poëziecentrum Nederland

naar boven

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas