Martin Bruyns - Nederlandse Poëzie Encyclopedie

versie: 09-10-2015 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

Martin Bruyns

Geboren te:
Terborg (Wisch), 2 januari 1903
Gestorven te:
Arnhem, 6 februari 1969
Volledige naam:
Martinus Wilhelmus
Bernardus Marie Bruijns
Naamsvarianten:
M. Bruyns, Martin Bruijns
Pseudoniemen:
-

Foto: Martin Bruyns, c. 1936
Bron: Nieuwere klanken, 1936

Dichter, vertaler, bloemlezer en onderwijzer. Was getrouwd met C. Veltman. Bezocht de Rijks H.B.S. te Winterswijk. Tussen 1924 en 1928 woonachtig te Bergh, verhuisde daarna naar Arnhem. Baarde in 1930 enig opzien door publiekelijk afstand te nemen van De Paal, een katholiek tijdschrift waar hij medewerker van was. Dat opzien kwam vooral doordat niemand begreep waarom hij opstapte en óf hij wel echt opgestapt was.

In De Tijd van 9 juli 1936 staan twee verschillende artikelen waarin hij figureert.
Het eerste stuk is een be-spreking van de bloemlezing Nieuwere klanken (zie al-daar), waarin Anton van Duinkerken schampert over Bruyns' verzen en over diens autobiografische noti-ties. Daarin noemt hij zich schrijver van 'militante artikelen' en 'radikaal voorvechter van sociale hervorming'.

Het tweede artikel (links) is een signalering van zo'n militant artikel. Die - en dit is opmerkelijk - over een aanval van Bruyns op de destijds zestienjarige Al. J. Wensink gaat, die later bekendheid verwierf als George de Sévooy en Willem Enzinck.

Martin Bruyns was medewerker aan De Morgen (c. 1929), De Paal ('katholiek maandblad', 1930), Het katholieke Schoolblad, Onze Kinderen, De Nieuwe Gemeenschap (1934), De Gemeenschap (1936) en aan De Weg. Weekblad van het Nationaal Front (12-04-1941).

In het najaar van 1940 was hij 'afdeelingsleider' van het Nationaal Front. In die hoedanigheid sprak hij op 6 augustus 1940 bij een 'besloten' bijeenkomst in 'Maison Bruyns' te Arnhem. De Arnhemsche Courant van 7 augustus 1940 berichtte - met goedkeuring van de Duitse censuur:

"Ons volk heeft zich op den 10den Mei hervonden", aldus spreker. "Toen ontstond plotseling dat groote universeele gevoel van broederschap, dat geboren wordt uit den nood der tijden." (...)

"Nationaal Front is niet anti-semitisch. Maar Joden kunnen geen Nederlanders zijn. Een Jood assimileert niet; hij blijft vreemdeling. Hij zal steeds gast blijven, mits hij het gastrecht in acht neemt. Wij zullen nooit de Joden vervolgen, maar zij zullen geen leidende positie mogen hebben in het staatkundige, sociale of econmische leven." (...)

"De beginselen van Nationaal Front zijn heel wat positiever en Nederlandscher dan die van de N.S.B. of van de Nederlandsche Unie. De N.S.B. heeft het vertrouwen van ons volk verloren en heeft daarom als volksbeweging afgedaan. De Nederlandsche Unie is een vergaarbak van allen, die heimelijk vast willen houden aan het oude en aan de baantjes.
Nationaal Front is echter de beweging, die Nederland zal bezielen met een nieuwen geest en een nieuwe taak in het herordend Europa."

Hierna werden enkele schriftelijke gestelde vragen beantwoord, waarbij de spreker nog mededeelde dat Nat. Front thans 300.000 leden telt.
De bijeenkomst werd besloten met het zingen van het zesde couplet van het Wilhelmus."

Complete artikel op: http://resources2.kb.nl/010325000/pdf/DDD_010328385.pdf (4,32 MB, blz 5)

Op deze en op andere Nationaal Front-bijeenkomsten droeg hij zijn gedicht 'Oogst van den Grebbeberg' voor. Dat gedicht werd (o.a.?) afgedrukt in de Nieuwe Tilburgsche Courant, 12-06-1940, blz 3.
http://resources2.kb.nl/010250000/pdf/DDD_010250222.pdf (5,23 MB)

Hij was van 1946-1951 de correspondent te Rome van Het Limburgsch Dagblad. Martin Bruyns publiceerde ook een boek over schoolhervormingen en Maria Goretti. Het leven en sterven van een martelares voor de zuiverheid. 1890-1902 (De Fontein, Utrecht , 1950). Van zijn laatste boek Don Camillo en Peppone (1965), een vertaling van een werk van de Italiaanse auteur Giovannino Guareschi (1908-1968), verschenen zeven drukken.

naar boven

Dichtbundels:

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

Kaleidoscoop. Gebroeders Leonards, Didam, 1933. 35p.
Bespreking in de Limburger koerier, 30-06-1934. Hierin refereert de anonieme recensent aan plagiaatbeschuldingen die over Bruyns in omloop zouden zijn.
http://resources2.kb.nl/010350000/pdf/DDD_010350392.pdf (13, 49 MB, blz 13)

Het kenmerk. Het Spectrum. Utrecht, [1939]. 31 p. De Bongerd-reeks.
Bij de KBr bevindt zich een exemplaar dat als tweede uitgever vermeld heeft: Zonnewende, Kortrijk. Datering 1940. 31 p.

Ballade van Jean de Metz. [Tek. van Frans Sniedt]. Chem. Pharm. Industrie LUXAN. Arnhem, 1960. Omvang: [22] p. Geschreven in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. C.C.L. de Handelsraad van de A.B.T.B. G.A [?].

De Friese Koerier (12-01-1960) berichtte dat aan Martin Bruyns door mr. Y. Scholten, de staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap, de 'opdracht tot het schrijven van een ballade' verleend werd. Andere dichters die toen een soortgelijke opdracht kregen, waren Hans Andreus, Jan Hanlo, H.W.J.M. Keuls, Nico Verhoeven, Anton Kloppers, Gabriël Smit, Kees Stip en Leo Vroman.

Journaal. Adonais nr. 257. Hijman, Stenfert Kroese & Van der Zande, Arnhem, 1963. Omvang 47 p. Uitgeg. t.g.v. de 60e verjaardag van Martin Bruyns.

naar boven

Bloemlezingen:

Door Bruyns samengestelde bloemlezing

Kinderland
Samengesteld door Martin Bruyns.
Paul Brand's Uitgevers-bedrijf N.V., Hilversum, MCMXXXV [1935]. 140p.
Bespreking in De Tĳd, 20-05-1935. Blz. 5
http://resources3.kb.nl/010535000/pdf/
DDD_010535521.pdf (8,39 MB)

Poëzie van Martin Bruyns is o.a. in deze bloemlezingen aangetroffen. De complete titels, namen van samenstellers etc. zullen t.z.t. op de desbetreffende jaarlijsten te traceren zijn.

Nieuwere klanken. N.V. Leiter-Nypels, Maastricht, 1936.
Katholieke poëzie na 1900. Het Spectrum, Utrecht, [1936].
Balladen en refereinen. Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen, 1953.
Nieuw declamatorium. Standaard, Antwerpen/Amsterdam, 1979.

naar boven

Bronnen

Bevolkingsregister Wisch register 36. Terborg, 1900-1911. Via archieven.nl
Overlijdensadvertentie De Tijd, 6 februari 1969 - Bruyns werd op 10 februari 1969 begraven op het R.K. Kerkhof "Moscowa" te Arnhem.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011238306%3Ampeg21%3Ap012%3Aa0182
Uit: Historisch Kranten-archief, Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
- Letteren. Prettige Verhoudingen. De Tijd, 26-09-1930.
- 'Over nieuwe poëzie' en 'In het duister'. 'De Tijd, 09-07-1936
- Afscheid Martin Bruyns te Rome. Limburgsch Dagblad, 13-06-1951.
Lectuur-Repertorium. Deel 1. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1952.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 1. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1968.

Boeken en brieven van, over en/of aan Martin Bruyns bevinden zich in:
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterkundig Museum, Den Haag
Poëziecentrum Gent
Poëziecentrum Nederland

naar boven

Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

Webdesign Revan Barlas