versie: 25-01-2013 - redacteuren: Bart FM Droog en Jurgen Eissink
Biografie | Dichtbundel |Bloemlezingen | Google | Bronnen

---

Jooske van den Brandeler-den Beer Poortugael Geboren te: Den Haag, 17-06-1892 Gestorven te: Den Haag, 14-10-1983 Volledige naam: Jonkvrouw Josine Imilie den Beer Poortugael Naamsvarianten: J.J. van den Brandeler-den Beer Poortugael; J. den Beer Poortugael; Jooske van den Brandele-den Beer Poortugael; Jooske Brandeler-den Beer Poortugael; C.L. van Till-den Beer Poortugael¹ Pseudoniemen: - Rechts: omslag tijdschrift De Beweging Bron: DBNL, www.dnbl.org

Dochter van militair en beeldend kunstenaar Anton Willem den Beer Poortugael (1864-1940) en Amelia Gerardina van Humalda van Eysinga (1867-1939). Ze huwde op 07-05-1914 met Lodewijk Pieter Anthony (Ludo) van den Brandeler (1884-1925)². Uit het huwelijk van Jooske en Ludo werden drie dochters geboren. Na Ludo's dood huwde Jooske op 07-07-1927 te Merano (Italië) met medicus Emil Wiener (1864-1944). Deze had uit een eerder huwelijk al een dochter.³

Dichter. Ze debuteerde in 1913 met gedichten in Albert Verwey's tijdschrift De Beweging.⁴ Ze publiceerde één dichtbundel. Een groot aantal van haar gedichten is via de DBNL te raadplegen.⁵

In zijn familieboekje noteerde haar vader over haar, december 1915: '(...) De politiek en de oorlogsverhalen laten Jooske koud. Zij is in andere sferen met haar gedachten: in die van haar kindje, en in hoogere en meer poetische sferen.'⁶

Jooske van den Brandeler-den Beer Poortugael kreeg vanaf 2 december 1917 in haar huis te Amersfoort literatuuronderricht van J.C. Bloem. Hij gaf de lessen tegen reiskostenvergoeding.⁷

Haar eerste man, Jonkheer Mr. Ludo van den Brandeler was ambtenaar bij het openbaar ministerie. Hij stierf in 1925 bij de crash van de Fokker F III (lijnvlucht Amsterdam-Parijs) bij Le Quesnoy in Noord-Frankrijk. Daarbij verloren ook de piloot en twee medepassagiers het leven.⁸

Jooske woonde 1946-1950 in Zeist. Ze kreeg in 1949 een Franse onderscheiding: 'registre d'honneur van het illegaal verzet'.⁹

Ze werd op 19 oktober 1983 begraven op de algemene begraafplaats Westduin, Ockenburgstraat 27, Den Haag/Loosduinen.¹⁰

Ze was medewerker aan De Beweging (1914-1918), Groot Nederland (1916) en De Gids (1923).¹¹

terug naar boven

---

Dichtbundel:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Verzen. Valkhoff's Boekhandel, Amersfoort, 1918. Omvang. 51p. Drukker: Boek en Kunstdrukkerij G.J. van Amerongen, Amersfoort. Volgens verkoper anno 2013: oplage 300 genummerde ex.

Ernst Groenevelt meldt over dit werk: "Dit boek is niet uitgegeven. Alleen maar gedrukt. Het is voornaam gedrukt, een jonkvrouw waardig. Het heeft al de exquise fijnheid van een adellijke dame. Het is met een teer lilakoordje samengebonden en met lila-hoofdletters vangt elk gedicht aan. Het is op De Haesbeekpapier gedrukt en doet alle eer aan de Kunstdrukkerij." Bij zijn stuk staan een aantal van haar verzen geciteerd.
In: Den Gulden Winckel. Jaargang 18. Hollandia-Drukkerij, Baarn 1919. Blz 44-45.
http://www.dbnl.org/tekst/_gul001191901_01/_gul001191901_01_0019.php

terug naar boven

---

Bloemlezingen:

Poëzie van Jooske van den Brandeler-den Beer Poortugael is in deze bloemlezing aangetroffen.

Het jaar der dichters. Muzenalmanak voor 1915. S.L. van Looy, Amsterdam, 1914.

terug naar boven

---

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

¹ NB: 'Jooske van den Brandele-den Beer Poortugael' en 'C.L. van Till-den Beer Poortugael' zouden volgens Victor E. van Vriesland (in Spiegel van de Nederlandse poëzie. 1900-1940, Meulenhoff, 1953 en in de herdrukken uit 1964 en 1965) éénendezelfde persoon zijn.

² Egodocumenten: familieboekfragmenten van Anton Willem den Beer Poortugael.
http://www.egodocument.net/repertorium-1.html
³Diverse genealogische sites en archieven:
http://www.genealogieonline.nl/stamboom-driessen/I63594.php
http://archiefeemland.courant.nu/
http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~prohel/names/geir/geiringer1.html
⁴ 'Eerste gedichten' door Jooske Den Beer Poortugael in De Beweging (Jrg. 9, 1913, p. 208-211).
http://www.dbnl.org/tekst/_bew001191301_01/_bew001191301_01_0076.php
Albert Verwey noemde haar in een brief aan P.N. van Eyck (23-08-1913) 'Mijn Jooske'.
P.N. van Eyck en Albert Verwey. De briefwisseling tussen P.N. van Eyck en Albert Verwey (ed. H.A. Wage). Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1988-1995. Brief nr. 146.
http://www.dbnl.org/tekst/eyck001hawa01_01/index.php
⁵ DBNL: Jooske Brandeler-den Beer Poortugael
http://www.dbnl.org/auteurs/vrouwen/auteur.php?id=bran070
⁶ Egodocumenten: familieboekfragmenten van Anton Willem den Beer Poortugael.
⁷ J.C. Bloem. De brieven van J.C. Bloem aan Aart van der Leeuw (ed. A. Kets-Vree). Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Den Haag 1979. Brieven nr 67 en 70.
http://www.dbnl.org/tekst/bloe001aket01_01/index.php
⁸ In het Historische Krantenarchief van de KB Den Haag zijn vijftien berichten over het vliegtuigongeluk te vinden. O.a.:
'De vliegramp aan de Belgisch-Fransche grens'. Leeuwarder Courant, 29-06-1925
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010603426%3Ampeg21%3Ap001%3Aa0007
'De slachtoffers van het K.L.M.-ongeluk'. De Sumatrapost, 25-07-1925
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010970123%3Ampeg21%3Ap012%3Aa0155
'Het vliegongelijk op de Amsterdam-Parijs Lijn'. Voorwaarts, 26-06-1925.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010211021%3Ampeg21%3Ap005%3Aa0132
⁹Gemeentearchief Zeist. 'Overzicht van buitenlandse onderscheidingen verleend aan inwoners van de gemeente Zeist'
¹⁰ Rouwadvertentie Jkvr. Josine Imilie den Beer Poortugael. De Telegraaf, 17-10-1983.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011205920%3Ampeg21%3Ap006%3Aa0210
¹¹ DBNL: De Beweging
http://www.dbnl.org/titels/tijdschriften/tijdschrift.php?id=_bew001bewe01
'Nieuwe uitgaven'. Algemeen Handelsblad, 31-12-1914, Ochtendeditie. Beschrijving inhoud De Beweging.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010651689%3Ampeg21%3Ap007%3Aa0090
Beschrijving inhoud Groot Nederland. Algemeen Handelsblad, 06-11-1916.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010653007%3Ampeg21%3Ap007%3Aa0134
Beschrijving inhoud De Gids. Algemeen Handelsblad, 03-02-1923. Het medewerkerschap van 'Jooske van den Brandeler-den Beer Poortugael' wordt vermeld.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010656463%3Ampeg21%3Ap013%3Aa0194

Het boek van Jooske van den Brandeler-den Beer Poortugael bevindt zich in:

British Library, Londen
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag (tevens partituren)

terug naar boven

---

deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:

Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners