versie: 30-03-2017 - redacteur: Bart FM Droog
Biografie | Dichtbundels |Bloemlezingen | Google | Bronnen

---

Leo Boekraad Geboren te: Boskoop, 03-03-1914 Gestorven te: Breda, 01-02-1979 Volledige naam: Leonardus Antonius Gerardus Boekraad Naamsvarianten: L. Boekraad; L.A.G. Boekraad Pseudoniemen: - Foto: Leo Boekraad, ca. 1946*

Dichter.

Hij was gehuwd met P.K. (Nellie) van Eijk. Uit dit huwelijk ontsproten meerdere kinderen. Oudste zoon Hugues C. Boekraad was ook als dichter actief.

Met Bertus Aafjes en Pierre Dubois richtte Leo Boekraad in 1937 het tijdschrift Klondyke op, waarvan de naam verwees naar een gedicht van Gerard Bruning¹. In 1939 was Boekraad een van de redacteuren van Veertien Dagen, een literair tijdschrift onder leiding van Anton Deering en Anton Erwich. Het blad, dat verscheen van februari tot oktober 1939, ontwikkelde zich al snel in fascistische richting. In maart 1939 vertrok Boekraad uit de redactie, omdat hij het niet eens was met hoe in dit blad over katholieke dichters werd geschreven.

Vervolgens werd hij actief in de Kunstkring 'Uilenspiegel'. Toen de voorzitter van dit gezelschap, beeldend kunstenaar Eduard Rijff, er in februari 1940 op stond 'leider' genoemd te worden, stapten enkelen leden, onder wie Leo Boekraad en kunstschilder Edmond Wingen, op. Daarop wilde Rijff de club ontbinden. Vervolgens maakten de opgestapte leden bekend dat de ledenvergadering Rijff had afgezet. Dagblad Het Vaderland, dat over dit geruzie berichtte, noemde Uilenspiegel een 'vermomde N.S.B.-vereeniging.'

Collaboratie

In de tweede helft van 1940 verschijnen gedichten en artikelen van Leo Boekraad in De Weg, het weekblad van het Nationaal Front. Hij toont zich een vurig aanhanger van de nieuwe orde en fulmineert tegen ontaarde en decadente kunst en kunstenaars. Hij wordt actief in Kunstkring Nederland, een gezelschap van beeldend kunstenaars dat 'zich in haar leidende beginselen op het Volksche standpunt plaatst'. Tot dit gezelschap behoort ook Edmond Wingen. Exposities van deze Kunstkring in 1941-1943 worden regelmatig door Boekraad met politiek getinte toespraken geopend.

naar boven

Omdat hij meewerkt aan tenminste één uitzending van de genazificeerde Nederlandsche Omroep, wordt hij al in juni 1942 in De Vrije Kunstenaar, het blad van het kunstenaarsverzet, aangeduid als collaborerend auteur. Eind 1943 bericht het gelijkgeschakelde Algemeen Handelsblad nog over een expositie waarbij een door Wingen geschilderd portret van Boekraad te zien is.

Kamp Amersfoort

Tussen dat tijdstip en augustus 1944 gebeurt er iets, waardoor Leo Boekraad in Kamp Amersfoort belandt, het Polizeiliches Durchgangslager, waar toienduizenden Nederlanders korte tot langere tijd gevangen worden gehouden. De reden van Boekraads verblijf aldaar is onbekend. Wel bekend is dat hij in augustus 1944 in het kamp als administrateur werkzaam is in de Schreibstube, het grotendeels door gevangen gerunde kampkantoor.

In de kaartenbak ontdekt hij dat Theun de Vries als gevangene was binnengebracht. Hij bezorgt De Vries een baan als hulp-administrateur, waardoor deze in aanmerking komt voor allerhande priveleges en het bestaan relatief draaglijk is. Ondanks alle verschrikkingen in het kamp is er ook ontspanning:

"De geheime cabarets, de literaire avondjes, waar Theun de Vries. Leo Boekraad, Baron van Lamsweerde of Bern Verhoeven hun beste beentje voorzetten, waar Bosman van de Amsterd[amsche] Tooneelschool, een man met een fantastisch geheugen, de geheele Peer Gynt plus een complete Amerikaansche roman uit het hoofd voordroeg, waar plotseling een polderjongen, die nooit geschreven of gerijmd had, een eenvoudig dichter van het zuiverste water bleek. Daar is heel die bonte en rauwe wereld van het vermaak in een concentratiekamp, die bittere humor, die doorgaat ook waar wij gegeneerd zwijgen." Utrechts Katholiek Dagblad, 09-06-1945

Boekraad weet in oktober 1944 met een medegevangene uit het kamp te ontsnappen en duikt onder in Den Hoef (Utrecht). Tijdens zijn onderduiktijd werkt hij aan de dichtbundel Valse triste, die na de bevrijding zou verschijnen. Piet Oomes bespreekt het boekje in 1946 in de Antilliaanse krant Amigoe di Curaçao:

"De uitgave maakt een bizarre indruk: grote bladzijden kleine verzen; getekende letters en onthutsende pentekeningen in rood. Tot de verzetspoëzie in de eigenlijke zin behoren deze verzen niet: ze zijn uiterst subjectief en. egocentrisch. Ze ontroeren niet, omdat men zich niet losmaken kan van de indruk hier een jong dichter voor zich te hebben, die de kunst zoveel belangrijker acht dan het leven en die geen grotere bezorgdheid heeft dan iedere schijn van conventionaliteit te vermijden."

naar boven

Journalist

In 1946 of 1947 verhuist Leo Boekraad naar Breda. Hij is dan werkzaam als journalist bij dagblad De Tijd. In 1958 bestempelt De Stem hem als "dagbladredacteur van beroep en reiziger door Afrika en Amerika." Dat gebeurt in een recensie van een bundel van Boekraad. Opvallend daarbij is dat de recensent, Willem Enzinck, een man met een zeer dubieus (en tot in 1985 verborgen) oorlogsverleden, opvallend goed op de hoogte is van Boekraads leven, zowel op persoonlijk als op literair vlak.

Op middelbare leeftijd onderricht Boekraad maatschappijleer aan de Gerardus Majellakweekschool te Dongen. De latere dichter en Ballustrada-redacteur André van der Veeke was in 1968 leerling van hem. Anno 2017 herinnert hij zich Boekraad als 'een broze, mysterieuze man met een onverwoestbaar karakter.'

Boekraad overlijdt op 64-jarige leeftijd. Hij is in stilte gecremeerd.

Leo Boekraad was medewerker aan De Gemeenschap (1935-1941), Aristo (1937-1940), Roeping (1946-1958) en Het Woord (1946).

Noot

¹ Gerard Bruning. Klondyke (Gouddelvers-episode in westersch Alaska). In: Roeping. jaargang 4 (1925-1926).
http://www.dbnl.org/tekst/_roe003192501_01/_roe003192501_01_0094.php

naar boven

---

Dichtbundels:
[alleen werken van 6 of meer pagina's zijn opgenomen]

Het zingende licht. Klondyke, Boskoop, 1937. 32p. Speciaaal nummer van Klondyke, nr 3 (april/mei 1937). Niet in Brinkman's.; niet bij KB.

Van licht en schaduwval. H.v.d. Zwet, Boskoop. 1940. Omslagtekenening en vignetten van Edmond Wingen. Niet in Brinkman's.; niet bij KB.

Valse triste. Kamp Amersfoort 1944. Gouden Garven, Gouda, 1945. 44p. Met inleidend gedicht van Theun de Vries. Illustraties C.A.B. Bantzinger.

Branding. Illustraties Lotte Ruting. [Eigen beheer], [s.l.], 1946. [12]p. Oplage 75 ex.?

Het toornig woord. Moderne Uitgeverij, Hoogstraten, 1946. 20p. De Spiegel, jaargang 2, nr. 7.

Diaspora. 1948. Genoemd door Willem Enzinck, 1958.

Mijn jongen is dood. A.A.M. Stols, 's-Gravenhage, [1958]. 32p.

Een handvol spijt. De Beuk, Amsterdam, [ 1969]. 30p.

Letterkundig ABC. Ad van Hoof, tekeningen. Pen en Burijn, Ulvenhout, [1978]. [55]p. Haneboeken nr. 1. Oplage van 200 door dichter en tekenaar gesigneerde en genummerde exemplaren. Gedichten/aforismen.

Boer & polder. Brandon Pers, [Goirle], 1978. [24] p. Oplage van 142 exemplaren. Fotomechanische herdruk bij Gianotten, Tilburg, 1980. 21p.

Eeuwig seizoen. [Met potloodtekeningen van Geert Jan van Oostende]. Hugues C. Boekraad, [S.l.]. 1978. [89]p. Oplage van 250 genummerde exemplaren. Druk: Thieme, Nijmegen.

naar boven

Andere genres

Edmond Wingen. Winants, Heerlen, [1956]. 14 p., [48] p. pl. Uitg. ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van de schilder, september 1956. Edmond Wingen (1906-1970).

Willen en kunnen: een levensschets van de kunstschilder Jan Theuns. Loevestein, Woudrichem, [ca. 1977]. 45p.

naar boven

---

Bloemlezingen:

Door Leo Boekraad samengestelde bloemlezing

Diaspora. Volksliedjes uit vele landen. Vertaald door Leo Boekraad. Kroonder, Bussum, 1947. 47p. Bayard-reeks no. 25.


Poëzie van Leo Boekraad is in deze bloemlezingen aangetroffen.

Thijm-almanak. Thijmfonds, Den Haag, 1938.
Moderne Nederlandsche religieuze lyriek. De Tijdstroom, Lochem, [1942], 2de herziene druk.
Levende dichters, U.-M. "West-Friesland", Hoorn, 1946.
Spiegel van de Nederlandse poëzie. Dl. 3: 1940-1955. Meulenhoff, Amsterdam, 1954.
Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen. Dl. 3: 1940-1957. Meulenhoff, Amsterdam, 1957 (herziene 2e herziene druk).
Dichters omnibus. Vijfde bloemlezing, ESSO Nederland N.V., 's-Gravenhage, 1959 [=1958].

Poëziebrevier. De Fontein, Baarn, 1981.

naar boven

---

Bronnen

Afkortingen: KBr en KBDH - Koninklijke Bibliotheek Brussel resp. Den Haag; LR - Lectuur Repertorium; PCG en PCNL - Poëziecentrum Gent resp. Nederland; s.n. / s.l. / s.a. - sine nomine / loco / anno = zonder naam [van uitgeverij] / plaatsnaam / jaartal.

* Foto uit: Siem Bakker. Het literair tijdschrift Het Woord 1945-1949. De Bezige Bij, Amsterdam, 1987. Blz. 376. Fotograaf onbekend.

DBNL: Leo Boekraad
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=boek011
Johan van Gurp. Portret van dichter-schrijver/journalist Leo Boekraad in zijn Zen-tuin. BN/De stem, 14-06-1978.
https://stadsarchief.breda.nl/collecties/films-en-fotos/record/29ec41f6-84e3-11e3-8332-1fe79c8a234c

NN [= Anton van Duinkerken?]. Nieuwe Tijdschriften voor litteratuur. [Over o.a. Klondyke]. De Tijd, 08-02-1937.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010538407:mpeg21:a0065
Anton van Duinkerken. Over nieuwe poëzie. Leo Boekraad. De Tijd, 30-08-1937.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010539512:mpeg21:a0112
NN. Letterkundige Tijdschrijften. [Over o.a. een bijdrage van Boekraad in Aristo]. De Maasbode, 06-12-1937.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000192638:mpeg21:p005
NN. Leo Boekraad en het blad "14 Dagen". [De heer Leo Boekraad deelt ons mede, dat hij bedankt heeft als redacteur van het blad „14 Dagen", wegens de manier waarop in dit blad over katholieke dichters wordt geschreven]. De Tijd, 28-03-1939.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010406457:mpeg21:a0132
NN. Kunstkring "Uilenspiegel". Een 'leider"? Het Vaderland, 25-02-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010018913:mpeg21:a0117
NN. Een nieuwe streek van Uilenspiegel. Het Vaderland, 14-03-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010018942:mpeg21:a0156
NN. Ontvangen van 22-28 Maart. Kunst en Letteren. De Telegraaf, 30-03-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110578171:mpeg21:a0249

naar boven

NN [=Anton van Duinkerken?]. Over nieuwe poëzie. Leo Boekraad. De Tijd, 02-06-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010379790:mpeg21:a0079
Leo Boekraad. 'Daar wil ik staan!' [Bloed- en bodemgedicht]. De Weg. Nationaal Weekblad. Nationaal Front, 13-07-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310375:mpeg21:a0009
Leo Boekraad. Vuur moet branden on ons woord. [Politiek betoog]. De Weg. Nationaal Weekblad. Nationaal Front, 13-07-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310375:mpeg21:a0015
Leo Boekraad. Moeten wij dit nog dulden? Geestesstoornissen als "kunst". De Weg. Nationaal Weekblad. Nationaal Front, 21-12-1940.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010971457:mpeg21:a0023
NN. Boeken en tijdschriften. "Aristo". Nieuwe Tilburgsche Courant, 07-01-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010315663:mpeg21:a0052
Leo Boekraad. 'In het verdriet!' [Gedicht]. De Weg. Nationaal Weekblad. Nationaal Front, 23-08-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010310433:mpeg21:a0018
Frans de Prez. Kunstzaal 't Center Den Haag. [Over 'zeer belangwekkende rede' van Leo Boekraad, over de verhouding van kunst en kunstenaar tegenover zijn volk en werk]. Het Nationale Dagblad, 14-10-1941.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011132825:mpeg21:a0089
Frans de Prez. Kunsthandel "De nieuwe Tijd" Den Haag. [Over toespraak van Leo Boekraad, in aanwezigheid van o.a, Rost van Tonningen]. Het Nationale Dagblad, 31-03-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011128899:mpeg21:a0099
NN. Tentoonstellingen. Het Vaderland, 24-03-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010020194:mpeg21:a0095
M. Kemp. Tentoonstellingen te Maastricht. Algemeen Handelsblad. 15-04-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000054665:mpeg21:a0031
Frans de Prez. Tentoonstelling van werken door leden van Kunstkring Nederland. Panorama Mesdag - Den Haag. [Over toespraak van Leo Boekraad]. Het Nationale Dagblad, 28-04-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011128921:mpeg21:a0100
NN. [Over collaborerende auteurs; zij die radiouitzendingen meewerkten]. De Vrije Kunstenaar. 15-06-1942.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010448793:mpeg21:a0008
Eduard Rijff. Tentoonstelling Kunstkring Nederland.["Sinds de laatste tentoonstelling van dezen Kring, die zich in haar leidende beginselen op het Volksche standpunt plaatst (...)" ]. Het Nationale Dagblad, 02-06-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011129090:mpeg21:a0046
NN. Gemäldeausstellung in Den Haag. Deutsche Zeitung in den Niederlanden, 02-06-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011120387:mpeg21:a0085
J. Nieuwenhuis. Werk van E. Wingen. [Expositie in Panorama Mesdag, met o.a, een portret van Leo Boekraad]. Algemeen Handelsblad, 02-11-1943.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000043062:mpeg21:a0034

naar boven

NN. Poëzie achter Prikkeldraad. Utrechts Katholiek Dagblad, 02-06-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000165843:mpeg21:a0015
W. Menschen achter prikkeldraad. Utrechts Katholiek Dagblad, 09-06-1945.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000165848:mpeg21:a0011
Piet Oomes. Verzetspoëzie. Amigoe di Cuaçao, 25-04-1946.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010402039:mpeg21:a0078
Leo Boekraad. Wolfgang Cordan. Unieke figuur in de Nederl. letterkunde. De Tijd, 02-12-1946.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011201731:mpeg21:a0090
Leo Boekraad. "Stalingrad". De Tijd, 09-12-1946.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011201737:mpeg21:a0076
Willem Enzinck. "Mijn jongen is dood". Nieuwe bundel van Leo Boekraad. De Stem, 29-11-1958.
https://krantenbankzeeland.nl/issue/stm/1958-11-29/edition/null/page/9
Kweekschool Sint Antonius. Advertentie. De Tijd, 02-12-1967.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011237973:mpeg21:a0018
Familie Boekraad. Overlijdensbericht, NRC Handelsblad, 06-02-1979.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000026513:mpeg21:a0093
Theun de Vries. Groninger en Geldersman: vruchtbare combinatie. In memoriam Johan van der Woude. [Hierin wordt gerefereerd aan Leo Boekraad]. Nieuwsblad van het Noorden, 08-02-1979.
http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011018714:mpeg21:a0289
Siem Bakker. Het literair tijdschrift Het Woord 1945-1949. De Bezige Bij, Amsterdam, 1987. 705p.
Paul van Tienen. Katholieke actie. [Oorspronkelijk gepubliceerd in ?] Herdrukt op Cruyce van Bourgonje, 17-06-2012.
https://cruycevanbourgonje.wordpress.com/2012/06/17/de-katholieken/
Jos Perry. Revolte is leven. Biografie van Theun de Vries (1907-2005). Ambo, Amsterdam, 2013.
Deel onlone op Google Books.
NN. Leo Boekraad. Cultureel Brabant, [28-03-2017].
http://www.cubra.nl/auteurs/leoboekraad/welcome.htm
André van der Veeke. E-mail aan NPE-redactie, 28-03-2017.

naar boven

NIOD: 250f Amersfoort, Polizeiliches Durchgangslager. 1942-2004.
Kamp Amersfoort heeft twee perioden bestaan: van augustus 1941 tot februari 1943 en van juni 1943 tot aan de bevrijding. Van de eerste periode is vrijwel geen materiaal bewaard gebleven. Onder de ruim 35.000 gevangenen bevonden zich onder meer joden, zwarthandelaren, smokkelaars, strafgijzelaars, Jehovah's Getuigen, verzetsmensen en honderd krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie.
In dit typioscript wordt Boekraad genoemd: Tekst van het nieuwjaarscabaret dat in de gijzelaarsbarak is uitgevoerd door de gevangenen S.H.A.M. Zoetmulder en W. Hoonhout, 1 januari 1945. Tekstweergave van 025/NL-AsdNIOD_250f_025_0039

Lectuur-Repertorium. Deel 1. A.S.K.B., Vlaamsche Boekcentrale/Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1952.
Lectuur Repertorium 1952-1966. Deel 1. A.S.K.B./Nederland's Boekhuis, Antwerpen/Tilburg, 1968.
Lectuur Repertorium 1967-1978. Deel 1. Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum/Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening, Den Haag/Antwerpen, 1980.

Bibliografie van Katholieke Nederlandse periodieken. Deel 2. Cultuur en ontspanning. Samengesteld in opdracht van het Katholiek Documentatie Centrum. Onder eindredactie van Otto S. Lankhorst en Door Timmerman. Valkhof Pers, Nijmegen, [2008]. 350p.
http://www.ru.nl/publish/pages/526762/bknp_2.pdf
NN. Kunstkring Nederland. Documentatie van Beeldende Kunst in Zuid-Holland. Artindex.nl, [28-03-2017].
http://www.artindex.nl/zuidholland/default.asp?id=6&num=
0391300631025050250030057001830760800630

naar boven

Boeken, brieven en/of materiaal van, over en/of aan Leo Boekraad bevinden zich in:

British Library, Londen
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
Koninklijke Bibliotheek, Brussel
Koninklijke Bibliotheek, Den Haag
Letterenhuis Antwerpen
Literatuurmuseum, Den Haag
NIOD, Amsterdam
Poëziecentrum, Gent
Poëziecentrum Nederland, Nijmegen
Stadsarchief, Breda

naar boven

---

  Deze pagina is mede mogelijk gemaakt door:



Vrienden van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie

partners

© De Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2017